Εκπαιδευτικοί στο σχολείο του σήμερα

Στον σημερινό κόσμο, ο/η εκπαιδευτικός διαδραματίζει ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο. Πλέον, μπορεί να θεωρηθεί μια γονεϊκή φιγούρα για τους μαθητές/τριες του/της, αφού δύναται να τους παρέχει βοήθεια και καθοδήγηση διευκολύνοντας και συμβάλλοντας στην προσωπική ανάπτυξη τους.

Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να έχουν βασικό παιδαγωγικό ρόλο στην ενθάρρυνση της μάθησης. Είναι υπεύθυνοι/ες για την παροχή πληροφοριών, διδασκαλίας και καθοδήγησης των μαθητών/τριών, ώστε να μπορούν να επιτύχουν τους ακαδημαϊκούς τους στόχους. Ως εκ τούτου, η κατανόηση του παιδαγωγικού ρόλου των εκπαιδευτικών μπορεί να συμβάλει στην ενθάρρυνση της μάθησης και στη βελτίωση της επίδοσης των μαθητών/τριών. 

 

Ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού

Ο ρόλος του/της δασκάλου/λας είναι ποικιλόμορφος. Από τη μετάδοση της γνώσης, έως την προστασία της ευημερίας των παιδιών, την έμπνευση της κριτικής σκέψης και των ηθικών αξιών. Οι εκπαιδευτικοί έχουν κεντρική θέση στην κοινότητα. Συχνά είναι παθιασμένα και αφοσιωμένα άτομα με έντονη επιθυμία για δια βίου μάθηση. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να λειτουργήσουν ως πρότυπα, μέντορες, φροντιστές και σύμβουλοι. Μπορούν να έχουν βαθύτατο αντίκτυπο στη ζωή των μαθητών/τριών τους.

 Έχουν παρέλθει οι καιροί που ο/η εκπαιδευτικός εθεωρείτο απλά ένας πομπός στην τάξη – ο/η οποίος/ία διδάσκει ένα βασικό μάθημα σε μια αίθουσα γεμάτη παιδιά. Οι εκπαιδευτικοί είναι δυνατόν να ασχοληθούν με μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων, τα οποία μπορούν να ζωντανέψουν χρησιμοποιώντας σύγχρονες, διαδραστικές τεχνολογίες. Σήμερα, ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού είναι να "διαμορφώνει τις ευκαιρίες ζωής των νέων μεταδίδοντας γνώσεις - ζωντανεύοντας το πρόγραμμα σπουδών".

 

Η αρχική αποστολή του/της εκπαιδευτικού ήταν να διδάσκει... αλλά αυτό αλλάζει!

1. Να αναπτύσσει γνώσεις και δεξιότητες

Οι μαθητές/τριες θα ήταν ωφέλιμο να αισθάνονται ότι υποστηρίζονται από τον/την εκπαιδευτικό. Από αυτή την άποψη, το σχολείο έχει αλλάξει πολύ. Σήμερα δεν δίνει μόνο έμφαση στην κατάκτηση των γνώσεων, αλλά εκτιμά και τις δεξιότητες -δηλαδή την εφαρμογή των γνώσεων που έχουν αποκτηθεί. Πρόκειται για την κατάκτηση μιας κοινής βάσης γνώσεων, δεξιοτήτων και κουλτούρας που ο/η εκπαιδευτικός θα είναι υπεύθυνος/η για την αξιολόγηση.

Στον κόσμο μας έχει επέλθει μια σημαντική αλλαγή: η διάρθρωση των θέσεων εργασίας και ο τρόπος διαχείρισής τους από το ανθρώπινο δυναμικό μπροστά στις μεγάλες καινοτομίες της τελευταίας δεκαετίας. Η λέξη κλειδί είναι "δεξιότητες", στον πληθυντικό αριθμό. Οι άνθρωποι δεν μαθαίνουν πλέον γνώσεις για τα μελλοντικά επαγγέλματα, αλλά αποκτούν δεξιότητες που μπορούν να ανακυκλώσουν σε αυτά. Η μάθηση δεν είναι πλέον συνεχής, είναι σπονδυλωτή.

2. Δημιουργία μαθησιακού περιβάλλοντος

Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που συμβάλλει στη διαδικασία της αυτονομίας. Ένα ευνοϊκό περιβάλλον που ενθαρρύνει τα κίνητρα, την αυτοπεποίθηση, την περιέργεια και την επιθυμία για μάθηση. Οι εκπαιδευτικοί είναι υπεύθυνοι/ες για την κοινωνική συμπεριφορά στις τάξεις τους. Η συμπεριφορά αυτή είναι κυρίως η αντανάκλαση των ενεργειών του/της εκπαιδευτικού και του περιβάλλοντος που αυτός/ή ορίζει. Αν το σχολικό ή μαθησιακό περιβάλλον ήταν μια σχεδόν άγνωστη λέξη πριν από 50 χρόνια, πλέον αποτελεί ένα ουσιαστικό παράγοντα για την ομαλή διεξαγωγή της εργασίας, των εργασιών και της μάθησης.

3. Βοήθεια στους/στις μαθητές/μαθήτριες να εκφράσουν τις ιδέες τους και να καταστήσουν σαφείς τις αντιλήψεις τους

Όταν οι μαθητές/μαθήτριες φτάνουν στο σχολείο, έχουν ήδη ιδέες, έννοιες και τρόπους συλλογισμού, αυτά που ονομάζονται αναπαραστάσεις ή αντιλήψεις. Ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού είναι επίσης να αναδείξει αυτές τις αντιλήψεις, προκειμένου να τις αξιοποιήσει και να τις εξελίξει σε επιστημονική γνώση.

4. Ενθάρρυνση της ατομικής και ομαδικής εργασίας

Η ομαδική εργασία επιτρέπει τη σύγκριση των ιδεών, αλλά μερικές φορές δυσκολεύει τη διαχείριση της τάξης για τον/την εκπαιδευτικό. Πρόκειται για την ενθάρρυνση των ερευνών, των λεκτικών και διαδικαστικών ανταλλαγών μεταξύ των μαθητών/τριών, την παροχή βοήθειας στους/στις μαθητές/μαθήτριες να διατυπώνουν υποθέσεις, να τις ελέγχουν, να παρατηρούν, να εξηγούν με επιχειρήματα, να κάνουν έρευνα τεκμηρίωσης. Η ατομική εργασία συμβάλλει στην ανάπτυξη της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας.

5. Καθοδήγηση της δράσης

Ο/Η εκπαιδευτικός καθοδηγεί και επιβλέπει, καθ' όλη τη διάρκεια του έργου, για να βοηθήσει μαθητές και μαθήτριες να αποκτήσουν γνώσεις και να μάθουν κάτι σχετικό με το πρόγραμμα σπουδών. Υποδεικνύει τον τρόπο απόκτησης νέων γνώσεων. Καθοδηγεί τους/τις μαθητές/τριες του/της, προτείνοντας καταστάσεις διερεύνησης ενθαρρύνοντας την οικοδόμηση της μάθησης.

6. Οργάνωση και ενθάρρυνση της επικοινωνίας

Ο/Η εκπαιδευτικός συντονίζει την οργάνωση της επικοινωνίας μεταξύ των μαθητών/τριών. Επαναλαμβάνει, αναδιατυπώνει, αλλά και κατανέμει τους ρόλους. Παρέχει πληροφορίες, ευνοεί την επιστημονική προσέγγιση και επιμένει στο ρόλο της εμπειρίας. Ο/Η μαθητής/τρια πρέπει να έχει επίγνωση του τι κάνει και γιατί το κάνει. Επομένως, είναι απαραίτητο να παρατηρηθεί ένας τρόπος διεξαγωγής του μαθήματος στην τάξη και μια στάση του/της εκπαιδευτικού στην προσέγγισή του/της, ο τρόπος με τον οποίο καθοδηγεί τους/τις νεαρούς/ρες δέκτες/τριες του/της.

7.Υποστήριξη μαθητών/τριών ώστε να γίνουν μορφωμένοι και πεφωτισμένοι πολίτες

Ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού πρέπει να είναι αυτός του υπομονετικού διευκολυντή. Πρέπει να μεταλαμπαδεύσει πώς να μαθαίνουν ανεξάρτητα, να ενθαρρύνει, να κάνει παρατηρήσεις και υποδείξεις και να στηρίζει τα παιδιά στις προσπάθειές κατάκτησης των στόχων τους. Αυτός ο ρόλος είναι καθοριστικός για την παροχή ενός περιβάλλοντος που προωθεί την ανεξάρτητη μάθηση και παρακινεί τους μαθητές/τριες.

Ο/Η εκπαιδευτικός είναι η δύναμη που κινεί το εκπαιδευτικό σύστημα παγκοσμίως. Οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που αλληλοεπιδρούν με τους μαθητές/τριες και πρέπει να συναλλάσσονται με τους γονείς. Ένας/μία εκπαιδευτικός έχει συχνά πολλούς ρόλους να διαδραματίσει. Πράγματι, ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού είναι κρίσιμος στις κοινωνίες μας. Διαμορφώνουν τη ζωή των παιδιών-νέων πολιτών-ανθρώπων. Εμπνέουν, παρακινούν και ενθαρρύνουν μια νέα γενιά παιδιών και τους καθοδηγούν ώστε να έχουν θετικό αντίκτυπο στον κόσμο γύρω τους. Ένας/μία εκπαιδευτικός βοηθά τους μαθητές/τριες του να παθιάζονται με τη μάθηση και κατανοεί τον αντίκτυπο και τη σημασία της δια βίου μάθησης.

 

Γεωργία Κωνσταντίνου

Διδάκτωρ στην Κοινωνιογλωσσολογία

Τμήμα Γαλλικών και Ευρωπαϊκών Σπουδών

Πανεπιστήμιο Κύπρου

 

 

© 2024 EDON. All Rights Reserved.