Του Ηλία Δημητρίου
Υπεύθυνος Γραφείου Επαναπροσέγγισης
Κ.Σ. ΕΔΟΝ
Το οικοδόμημα της ΕΔΟΝ έχει αναδυθεί μέσα από τα πιο δοκιμασμένα χρόνια όσον αφορά στις σχέσεις Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Στον 20ο αιώνα, ενώ θέριευε η πιο ακραία έκφανση του εθνικισμού που είναι ο σοβινισμός και ο φασισμός, οι δυνάμεις της Αριστεράς της Κύπρου – μαζί τους και η ΕΔΟΝ, είχαν το ανάστημα να διεκδικήσουν αντιστροφή του αιματηρού πολιτικού ρεύματος. Προέβαλαν την πολιτική της επαναπροσέγγισης ως τη μόνη οδό για να στρωθεί ο δρόμος της επανένωσης και της κοινής συμβίωσης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Αποτελεί γεγονός πως η ΕΔΟΝ μίλησε για κοινή συνύπαρξη Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων – σε εποχές που οι εθνικιστικές εξάρσεις κούφαιναν τα αυτιά μεγάλης μερίδας του λαού. Πρωτοστατούσε σε μαζικούς αντιαποικιακούς αγώνες που ήθελαν μια Κύπρο ανεξάρτητη από ΝΑΤΟ και εγγυήτριες δυνάμεις – χωρίς να στρέφεται ενάντια στην ασφάλεια της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Μέχρι την Πρωτομαγιά του 1958 παρέλαυνε σε ταξικούς εορτασμούς Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων – ενώ άλλοι την ίδια εποχή έχυναν αίμα μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
Με την ανεξαρτησία του 1960, η ΕΔΟΝ συμπαρατάχθηκε με τις δυνάμεις που αγωνίζονταν για τη συνεργασία των δύο κοινοτήτων από το επίπεδο του λαού μέχρι των πολιτικών και συνδικαλιστικών φορέων – ώστε να σταθεί στέρεο το νεαρό ιδρυθέν Κυπριακό κράτος που βασικό του στοιχείο ήταν η δικοινοτικότητα. Οι συγκρούσεις και τα εγκλήματα των ακροδεξιών παραστρατιωτικών οργανώσεων των δύο κοινοτήτων άρχισαν να βάζουν τα θεμέλια της διχοτόμησης από τα τέλη της δεκαετίας του ’50, ώσπου στο 1963 ξεκινά και η πρώτη φάση του διαχωρισμού με τον εξαναγκαστικό εγκλεισμό των Τ/κ στα καντόνια. Η ΕΔΟΝ συντάσσεται με σκληρούς αγώνες για να παρεμποδιστεί η ολοκλήρωση της διχοτόμησης και ο περαιτέρω τραυματισμός των σχέσεων Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Από το 1974 και έπειτα, οπόταν και ολοκληρώνεται το έργο του ιμπεριαλισμού και του εθνικισμού-σοβινισμού με τη διχοτόμηση της Κύπρου, η Αριστερά έχει το πολιτικό θάρρος να υποδείξει την πραγματική ρίζα του κακού. Τολμά να πει πως εχθρός των Ελληνοκυπρίων δεν είναι οι Τουρκοκύπριοι και αντίστροφα, αλλά οι ιδέες Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων που έχυναν νερό με τις πράξεις τους στο μύλο της διχοτόμησης, εξυπηρετώντας συνάμα όσους ήθελαν να καταστήσουν την Κύπρο προέκταση του ΝΑΤΟ και των ιμπεριαλιστικών τους συμφερόντων.
Μέσα στα δύσκολα χρόνια της κατοχής και των κλειστών οδοφραγμάτων η ΕΔΟΝ αγωνίστηκε εντός και εκτός Κύπρου με όλες τις πολιτικές δυνάμεις ένθεν και ένθεν της πράσινης γραμμής που οραματίζονταν μια Κύπρο επανενωμένη στη βάση μιας ρεαλιστικής διευθέτησης, της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Κόντρα στην άκρατη πατριδοκαπηλία διαφόρων πολιτικών φορέων αγωνίστηκε για να επικρατήσουν οι αξίες της ειρήνης, της μετριοπάθειας και του οράματος για πραγματική επανένωση και συμβίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Υπέδειξε πως δεν αρκεί να λυθεί το Κυπριακό σε τραπέζια διαπραγματεύσεων, αλλά πρέπει πρώτα να επουλώσουμε τις πληγές που άνοιξαν στις δύο κοινότητες ο εθνικισμός-σοβινισμός και η κατοχή.
Σήμερα, ο κάθε νέος οφείλει να κάνει τον ώριμο και διαλεκτικό απολογισμό και να υποδείξει ποιοι διαχρονικά φύτευαν το δέντρο της ειρήνης και της επαναπροσέγγισης και ποιοι τραβούσαν το δέντρο για να ξεριζωθεί με τα γνωστά τραγικά επακόλουθα. Στις μέρες μας ευτυχώς, σε σχέση με πιο παλιά, γίνεται ευρύτερα αποδεκτό πως ο αγώνας για επαναπροσέγγιση είναι αναγκαίος όσο ποτέ για να επιτευχθεί η λειτουργικότητα μιας μελλοντικής λύσης του Κυπριακού. Σε αυτό τον αγώνα η ΕΔΟΝ καλεί όλους τους νέους να συμμετέχουν – όλους τους νέους που πιστεύουν στην ειρήνη και τη συμβίωση των Κυπρίων ανεξαρτήτου εθνοτικής ή θρησκευτικής καταγωγής.
