Του Χάρη Καράμανου
Γενικός Γραμματέας Κ.Σ. ΕΔΟΝ
Φέτος συμπληρώνονται 70 ολόκληρα χρόνια από την ίδρυση της ΑΟΝ, συνεχιστής της οποίας είναι η ΕΔΟΝ. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική επέτειο στην ιστορία του Κινήματος της Αριστεράς, αλλά και ευρύτερα του νεολαιίστικου κινήματος. Τιμούμε τα 70 χρόνια ζωής, δράσης, αγώνων, προσφοράς και θυσιών για τη νέα γενιά, το λαό μας, για την Κύπρο μας.
Στρέφοντας τη μνήμη 70 ολόκληρα χρόνια πίσω, αλλά και πιο πέρα στην περίοδο της δράσης της Κομμουνιστικής Νεολαίας Κύπρου (ΚΝΚ), η οποία υπήρξε ο προπομπός της ΑΟΝ, εμείς η σημερινή γενιά των ΕΔΟΝιτών και ΕΔΟΝίτισσων, στεκόμαστε με βαθύ θαυμασμό μπροστά στο ιστορικό μεγαλείο που έχει καταγράψει όλες αυτές τις δεκαετίες ζωής και δράσης της, η ΚΝΚ και η ΑΟΝ – ΕΔΟΝ.
Στεκόμαστε με δέος και περηφάνια απέναντι στην ένδοξη ιστορική κληρονομιά που μέσα σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες, συνθήκες παρανομίας, καταδιώξεων και φυλακίσεων, μας έχουν αφήσει ως παρακαταθήκη οι πρωτοπόροι συναγωνιστές μας.
Οι ρίζες του Προοδευτικού Δημοκρατικού νεολαιίστικου κινήματος της Κύπρου εδράζονται στα μέσα της τρίτης δεκαετίας του 20ου αιώνα. Τότε που εμφανίζονται οι πρώτοι πυρήνες της εργατικής νεολαίας και σε συνέχεια οι ομάδες της Κομμουνιστικής Νεολαίας (1926). Στη συνέχεια σαν έκφραση της μαζικής κινητοποίησης και οργάνωσης της νέας γενιάς δρα στην περίοδο 1944-1959 η Ανορθωτική Οργάνωση Νεολαίας (ΑΟΝ), σε συνθήκες νομιμότητας και παρανομίας.
Κόντρα στον αποικιακό ζυγό
Η ΑΟΝ δέχτηκε το κτύπημα του βρετανικού αποικιακού καθεστώτος, αφού τέθηκε σε παρανομία από τις 13 Δεκεμβρίου 1955. Η ΑΟΝ τέθηκε εκτός νόμου και το περιοδικό της «Νέα Πολιτεία» έκλεισε με διάταγμα της αποικιακής κυβέρνησης. Τα ηγετικά της στελέχη συνελήφθησαν και στάλθηκαν στα κρατητήρια. Αυτή η περίοδος δεν στάθηκε ικανή να σταματήσει την πολύπλευρη δράση της Οργάνωσης. Κάτω από αυτές τις αντίξοες συνθήκες που δημιούργησε ο ξένος κατακτητής – ο ιμπεριαλισμός σε συνθήκες όξυνσης του απελευθερωτικού αγώνα, η νεολαία συνεχίζει την πάλη της στην πρώτη γραμμή, στις επάλξεις. Έτσι η κυπριακή νεολαία αποκτά και πάλι τη δική της μαζική οργάνωση, μια οργάνωση με μεγάλες προοπτικές για μια Κύπρο πολιτικά ελεύθερη, για δικαίωση των εθνικών πόθων του λαού μας. Στις 12 Απριλίου 1959 ιδρύεται η Ενιαία Δημοκρατική Οργάνωση Νεολαίας (ΕΔΟΝ) από 1506 Αντιπροσώπους που μαζεύτηκαν στο σινεμά «Παλλάς» από όλες τις γωνιές της Κύπρου.
Για τη δράση, την προσφορά και τις θυσίες της, η ΕΔΟΝ αγκάλιασε και αγκαλιάστηκε από την κυπριακή νεολαία. Γιατί η Οργάνωση Νεολαίας της Αριστεράς δεν υπήρξε σπορά της τύχης. Γεννήθηκε μέσα από τα ίδια τα σπλάχνα της νεολαίας και του λαού μας εκφράζοντας τα γνήσια συμφέροντα, τις ανησυχίες, τις προσδοκίες και τους οραματισμούς της κυπριακής νέας γενιάς.
Η ΕΔΟΝ ήταν ώριμο τέκνο της ανάγκης και η επιθυμία των νέων μας που φλέγονταν από την έγνοια να σπρώξουν οργανωμένα τον τροχό της ιστορίας προς τα εμπρός. Να επιλύσουν προβλήματα, να εργαστούν για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία της χώρας μακριά από πολέμους, διχόνοιες και μίση.
Η αγωνιστική πορεία της νεολαίας μέσα σε αυτά τα 70 χρόνια αποτέλεσε το καλύτερο πανεπιστήμιο της πάλης, της δοκιμασίας και της αντοχής. Κράτησε τη σωστή κατεύθυνση, δεν παραστράτησε, η σκυτάλη πέρασε από χέρι σε χέρι, από γενιά σε γενιά πετυχαίνοντας μεγαλύτερους αγώνες και επιτυχίες. Οι παρανομίες, οι διώξεις, οι κατατρεγμοί δεν αποδυνάμωσαν την αγωνιστικότητα της νεολαίας. Οι κατατρεγμοί και οι διώξεις απεναντίας έκαναν τη νεολαία πιο απαιτητική στη ζωή της. Ο μαζικός χαρακτήρας και η πλατύτητα της ΕΔΟΝ εκφραζόταν πρώτα απ’ όλα από τους προσανατολισμούς που έθεσε από την ίδρυση της.
Πρωτοπόροι στον αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλισμό
Η ΑΟΝ – ΕΔΟΝ πρωτοπόρα στον αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλισμό, διατήρησε και διατηρεί το διεθνιστικό χαρακτήρα του νεολαιίστικου κινήματος της Κύπρου. Η διεθνής αλληλεγγύη αποτέλεσε και αποτελεί ένα δοκιμασμένο όπλο και μια ισχυρή δύναμη στον αγώνα των λαών και της νεολαίας παγκοσμίως. Η ΕΔΟΝ μπορεί να περηφανεύεται ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της, ομόφωνα οι οργανώσεις μέλη της ΠΟΔΝ, την εξέλεξαν Πρόεδρο της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Δημοκρατικών Νεολαίων το Νοέμβριο του 2011. Μια μεγάλη τιμή, αλλά και σημαντικό καθήκον στην περαιτέρω ισχυροποίηση του παγκόσμιου αντιιμπεριαλιστικού προοδευτικού νεολαιίστικου κινήματος, από την ημέρα ίδρυσης της ΑΟΝ – ΕΔΟΝ.
Η ΑΟΝ – ΕΔΟΝ πρόβαλλε την ανάγκη για οργανωμένη έκφραση του κινήματος νεολαίας. Έθεσε σειρά ζητημάτων που απασχολούσαν τη νεολαία παίρνοντας το δρόμο της διεκδίκησης τους και της οργανωμένης πάλης. Απαίτηση για καθολική μόρφωση, για δουλειά στους νέους, απαίτηση για κοινωνικά ωφελήματα μα πάνω απ’ όλα απαίτηση η Κύπρος να είναι ελεύθερη, ανεξάρτητη, ευημερούσα, μακριά από κατοχικούς στρατούς, έποικους, ειρηνική και αποστρατιωτικοποιημένη από άκρη σε άκρη. Η ΑΟΝ – ΕΔΟΝ πάντα ξεχώριζε για τον γνήσιο πατριωτισμό της από τον αρρωστημένο εθνικισμό – σοβινισμό. Εργαζόταν αταλάντευτα για την προώθηση της συνεργασίας, της αδελφοσύνης, της κοινής κουλτούρας ανάμεσα στις δυο κοινότητες, υπερασπίζοντας με πάθος την ανεξαρτησία της πατρίδας τους.
Έτσι οι ΕΔΟΝίτες, προσηλωμένοι στα αντιιμπεριαλιστικά πατριωτικά ιδανικά αγωνίστηκαν για την απόκρουση των ιμπεριαλιστικών μεθοδεύσεων για διχοτόμηση και υποταγή της Κύπρου στο επιδρομικό ΝΑΤΟ, αντιστάθηκαν και πολέμησαν το φασισμό της ΕΟΚΑ Β’ που άνοιξε διάπλατα τις πόρτες στον Αττίλα. Η ΕΔΟΝίτικη νεολαία κατατάσσεται μαζικά στην Ε.Φ. και αγωνίζεται με αυτοθυσία και ηρωισμό, ορθώνει τα στήθια της μπροστά στα τανκς της ξενοκίνητης Χούντας και του Αττίλα. Το άλικο αίμα των Αντρέα Κέστα, Κωστάκη Ευαγόρου, Χριστάκη Κόμπου, του Σωτήρη Παπαλάζαρου, του Μιχαλάκη Κουσουλίδη, του Κώστα Αντρέου, του Νίκου Φλουρέντζου, του Τάσσου Παπαθανασίου και εκατοντάδων άλλων ΕΔΟΝιτών πότισε ακόμα μια φορά το δέντρο της λευτεριάς του νησιού μας. Οι ΕΔΟΝίτες ήρωες έκαναν συνειδητή θυσία τη ζωή τους, γιατί η Οργάνωση τους η τιμημένη ΕΔΟΝ τους διαπαιδαγώγησε να αγαπούν τη ζωή, αλλά και να την προσφέρουν για τη λευτεριά, τους γαλούχησε με τα πανανθρώπινα ιδανικά της ειρήνης, της δημοκρατίας, της κοινωνικής προόδου και του σοσιαλισμού.
Δράση σε όλο το φάσμα της κοινωνίας
Η ΑΟΝ – ΕΔΟΝ ανέπτυξε μια πολυεπίπεδη και πολύμορφη δράση με διάφορες δραστηριότητες, πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές, με μεγάλο βάρος στην πολιτιστική ανάπτυξη και στο λαϊκό αθλητισμό. Από το χαρακτήρα της, σαν μαζικοπολιτική και πολιτιστική οργάνωση θα συνεχίζει να προβάλει μια εναλλακτική πολιτιστική πρόταση στην τέχνη και στη δημιουργία. Μια τέχνη που βγαίνει από το λαό και δίνεται στο λαό. Μια πολιτιστική εναλλακτική επιλογή που χάραξαν οι κορυφαίοι πνευματικοί μας άνθρωποι, ο Θοδόσης Πιερίδης, Τεύκρος Ανθίας και ο μεγάλος λαϊκός ποιητής Παύλος Λιασίδης.
Τόσο η ΑΟΝ, όσο και η ΕΔΟΝ, προώθησαν την ιδέα των Φεστιβάλ που πετύχαινε μια πλήρη ή σε πλατιά κλίμακα, κινητοποίηση των νέων μας τόσο σε αθλητικά, όσο και σε πολιτιστικά δρώμενα. Η πολιτιστική δραστηριότητα αποτελούσε πάντα συστατικό μέρος της Οργάνωσης Νεολαίας, δίνοντας την ευκαιρία για διάπλαση του ανθρώπου με ευγενικά ιδανικά και αξίες σμίγοντας το τραγούδι, τους παραδοσιακούς χορούς, το θέατρο αλλά και το λαϊκό αθλητισμό.
Μέσα από την πολιτιστική δράση αναπτύχθηκε και η συνεργασία με Τ/κ νέους, ζωγράφους, καλλιτέχνες όπου στα Παγκύπρια Φεστιβάλ Νεολαίας, στις εκθέσεις ζωγραφικής, συμμετείχαν και Τ/κ νέοι και Τ/κ οργανωμένα προοδευτικά χορευτικά συγκροτήματα.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι, σε όλη τη διάρκεια ζωής και δράσης από την ΚΝΚ στην συνέχεια με την ΑΟΝ και μετέπειτα με την ΕΔΟΝ, εκδόθηκαν αρκετά έντυπα, πληροφόρησης, διαφώτισης και προπαγάνδας, οι λεγόμενες «εφημερίδες τοίχου». Στις 29 Σεπτεμβρίου 1945, η ΑΟΝ εκδίδει το δικό της περιοδικό «Πρωτοπόροι της Νέας Γενιάς» και στη συνέχεια τον Απρίλη του 1951 το εκφραστικό όργανο μετονομάζεται σε «Νέα Πολιτεία». Στις 3 Οκτωβρίου 1959, λίγους μόνο μήνες μετά την ίδρυση της ΕΔΟΝ, η Οργάνωση εκδίδει με νέα μορφή και με τίτλο την εφημερίδα «Τηλεγράφος», ως εβδομαδιαίο εκφραστικό όργανο της ΕΔΟΝ. Από τις 23 Απριλίου 1960, το εκφραστικό όργανο μετονομάζεται σε «Νεολαία» και συνεχίζει να εκδίδεται μέχρι και σήμερα, εκφράζοντας τα ενδιαφέροντα και τον παλμό της νεολαίας.
Στην πρώτη γραμμή του αγώνα για απελευθέρωση
Η ΕΔΟΝ συνεχίζει να είναι η πρωτοπόρα Οργάνωση Νεολαίας του τόπου στον αγώνα που διεξάγει ο λαός μας για επίλυση του κυπριακού προβλήματος και για απελευθέρωση και επανένωση. Αντιπαλεύει τον εθνικισμό – σοβινισμό και αγωνίζεται για την ειρηνική συμβίωση Ε/κ και Τ/κ και μια Κύπρο ενωμένη, ομοσπονδιακή, κυρίαρχη και αποστρατιωτικοποιημένη. Αγωνίζεται ενάντια στον ιμπεριαλισμό και εκφράζει την αλληλεγγύη της σε όλους τους αγωνιζόμενους λαούς. Συνεχίζει ακόμη πιο αποφασιστικά, πιστή στις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της αλληλεγγύης, έχοντας ως μοναδικό γνώμονα τα γνήσια συμφέροντα και δικαιώματα της νεολαίας, των εργαζομένων και του λαού μας.
Τιμώντας τα 55 χρόνια της ΕΔΟΝ και τα 70 χρόνια της ΑΟΝ – ΕΔΟΝ, συνεχίζουμε αταλάντευτα να αγωνιζόμαστε για τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις της νέας γενιάς και του λαού μας μέσα από τις γραμμές της ΕΔΟΝ, στηριγμένοι στις αγωνιστικές παραδόσεις της Οργάνωσης και αντλώντας δύναμη από το τιμημένο παρελθόν. Εκφράζουμε την πρέπουσα τιμή και τον θαυμασμό μας στους βετεράνους συντρόφους της ΑΟΝ - ΕΔΟΝ και τιμούμε τους συναγωνιστές μας που θυσιάστηκαν προασπιζόμενοι τη δημοκρατία και την ελευθερία.
Είναι με τους δικούς μας αγώνες που θα αναστηλώσουμε θεσμούς και αξίες στον τόπο μας, θα εμποδίσουμε να επικρατήσει η εικόνα παρακμής που εκπέμπει τα τελευταία χρόνια η κυπριακή κοινωνία.
Είναι με το δικό μας παράδειγμα, που θα αντιστρέψουμε την πορεία απαξίωσης μερίδας της νεολαίας απέναντι στην πολιτική, που θα κτυπήσουμε στη ρίζα τους νοοτροπίες ατομικισμού, παθητικότητας και υποταγής που με χίλιους δυο τρόπους το κατεστημένο καλλιεργεί.
Στέλλουμε το πιο ηχηρό μήνυμα συνέχισης του αγώνα
Η φετινή επέτειος της ίδρυσης της ΑΟΝ - ΕΔΟΝ, συμπίπτει με μια από τις πιο δύσκολες περιόδους της σύγχρονης ιστορίας της πατρίδας μας. Η κυπριακή νεολαία δέχεται το πιο σκληρό κτύπημα από την κρίση του καπιταλισμού μέσα από τις πολιτικές σκληρής λιτότητας που επιδιώκει να εφαρμόσει στη χώρα μας η Τρόικα, με τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης. Μέσα σε αυτά τα δεδομένα, το μέλλον που προδιαγράφεται είναι ζοφερό για τη νεολαία. Η επιλογή δεν μπορεί να είναι άλλη εκτός από τον συνεχή και οργανωμένο αγώνα.
Η ΕΔΟΝ θα συνεχίσει να στηρίζει με όλες της τις δυνάμεις τη νέα γενιά και μαζί της θα δώσει με συνέπεια, υπευθυνότητα και αποφασιστικότητα τις μάχες ενάντια στη λιτότητα και την οικονομική καταστροφή. Ενώνουμε τις δυνάμεις μας με ολόκληρο το Λαϊκό Κίνημα και σαν μια γροθιά στεκόμαστε εμπροσθοφυλακή του εργαζόμενου λαού.
Είναι με την πάλη μας που θα κρατήσουμε άσβεστη την ελπίδα για ειρηνική επίλυση του πολιτικού μας προβλήματος και για απαλλαγή από την κατοχή και τα τετελεσμένα της, για την επανένωση της πατρίδας και του λαού μας στα πλαίσια μιας λύσης Διζωνικής – Δικοινοτικής Ομοσπονδίας.
Απέναντι λοιπόν στους ήρωες μας και απέναντι στην τιμημένη ιστορία της Οργάνωσης μας, αποτελεί ελάχιστη οφειλή να περιφρουρήσουμε ως κόρη οφθαλμού την πολιτική παρακαταθήκη την οποία μας έχουν εμπιστευτεί οι πρωτοπόροι συναγωνιστές μας. Η ΕΔΟΝ σήμερα, όχι μόνο δεν έσβησε τη σπίθα της κομμουνιστικής νεολαίας που η ΑΟΝ έκανε φλόγα, αλλά αντίθετα, την πήρε και την μετέτρεψε σε φωτιά που αγκαλιάζει τις καρδιές χιλιάδων νέων.
Κλείνοντας επισυνάπτω τους στίχους από το γράμμα που απέστειλε στο 8ο Συνέδριο της ΕΔΟΝ ο μεγάλος ποιητής Γιάννης Ρίτσος:
«Σ’ ένα ποίημα μου, αφιερωμένο στους απελευθερωτικούς αγώνες της Κύπρου, και συγκεκριμένα σ’ έναν απ’ τους ήρωες και μάρτυρες αυτού του αγώνα, στον Γρηγόρη Αυξεντίου, έχω γράψει:
Η αρετή μας είναι η αμοιβαία μας χρησιμότητα.
Και πιο κάτω, στο ίδιο ποίημα λέω:
Το αληθινό μπόι του ανθρώπου
Μετριέται πάντα με το μέτρο της λευτεριάς.
Αυτό το μέτρο το έχετε, το κατέχετε. Κι όποιος μετράει και μετριέται μ’ αυτό το μέτρο, πάντα στο τέλος νικάει. Είθε η νίκη αυτή να φτάσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα, για το καλό της Κύπρου, της Ελλάδας κι όλης της ανθρωπότητας».
Ζήτω τα 70 χρόνια της ΑΟΝ-ΕΔΟΝ!
