Ήταν στις αρχές της δεκαετίας του '70, όταν ο Θάνος Μικρούτσικος, ένας μουσικός που έμελλε να αφήσει τη δική του ανεξίτηλη σφραγίδα στο χώρο της μουσικής, άρχιζε τη γόνιμη περιπλάνησή του στα μονοπάτια της μουσικής δημιουργίας. Γεννημένος στην Πάτρα, στις 13 Απριλίου του 1947 και έχοντας κάνει μουσικές σπουδές από νεαρή ηλικία, ο Θάνος είχε όπως φαίνεται το άστρο το οποίο τον οδήγησε στην κορυφή καθιστώντας τον σήμερα ένα από τους σπουδαιότερους Έλληνες μουσικούς.
Έχοντας ασχοληθεί με όλα σχεδόν τα είδη μουσικής, ο Θάνος Μικρούτσικος εκτός από έξοχα τραγούδια έχει γράψει όπερες, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, ηλεκτρονική μουσική. Έχει ηχογραφήσει δεκάδες LP και CD, συνθέτοντας τραγούδια πάνω σε στίχους Ελλήνων και ξένων ποιητών, ενώ έχει συνεργαστεί με πολλούς Έλληνες και ξένους σκηνοθέτες, γράφοντας μουσική τόσο για το θέατρο, όσο και τον κινηματογράφο. Πολλά από τα έργα του έχουν παρουσιαστεί σε ολόκληρο τον κόσμο από το Βέλγιο και τη Γαλλία, την Ιταλία και την Γερμανία μέχρι τις Η.Π.Α. και την Αυστραλία. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του έχει δώσει εκατοντάδες συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 2002 τιμήθηκε για τη μουσική του στο θέατρο με το βραβείο «Δημήτρης Μητρόπουλος» από το Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου (Θεατρικό Μουσείο).
Ο Θάνος Μικρούτσικος παρέλαβε το τραγούδι από τα χέρια μεγάλων συνθετών και διεύρυνε τα όρια του. Δούλεψε πάνω σε κείμενα σπουδαίων ποιητών και μελοποίησε στιχουργούς που ανανέωσαν το έντεχνο νεοελληνικό τραγούδι. Ο κατάλογος μακρύς: Ρίτσος, Καβάφης, Σεφέρης, Μπρεχτ, Χικμέτ, Μαγιακόφσκι, Αναγνωστάκης, Καββαδίας αλλά και Αλκαίος, Ελευθερίου, Νικολακοπούλου, Τριπολίτης, Ιωάννου, πάντοτε αξιοποιώντας σπουδαίους Έλληνες τραγουδιστές όπως η Χάρις Αλεξίου, ο Δημήτρης Μητροπάνος, η Μαρία Δημητριάδη, η Ρίτα Αντωνοπούλου, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Μανώλης Μητσιάς, ο Μίλτος Πασχαλίδης, ο Χρήστος Θηβαίος.
Με την έκδοση του πρώτου μεγάλου του δίσκου «Πολιτικά Τραγούδια» καθιερώνεται αμέσως ως μεγάλη δύναμη στο ελληνικό τραγούδι. Ο Μάνος Χατζιδάκις τον Γενάρη του 1978, τον αποκαλεί πρωτογενή φυσιογνωμία και λίγο αργότερα ως τον καλύτερο Έλληνα συνθέτη. Τα «Πολιτικά Τραγούδια», η «Καντάτα για τη Μακρόνησο», τα «Τροπάρια για φονιάδες», η «Μουσική Πράξη στον Μπρεχτ» κατακτούν το ελληνικό κοινό ενώ η αιχμή του δόρατος της τραγουδοποιΐας του δεν είναι άλλη από τον «Σταυρό του Νότου» που εκδίδεται το 1979, περνάει από γενιά σε γενιά σπάζοντας το φράγμα των 2 εκατομμυρίων αντιτύπων, ρεκόρ για τη μελοποιημένη ποίηση σε ευρωπαϊκή κλίμακα.
Στις δεκαετίες που ακολουθούν τα έργα του Μικρούτσικου, «Εμπάργκο», «Η αγάπη είναι ζάλη», «Όλα από χέρι καμένα», «Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια», «Συγγνώμη για την άμυνα», «Volpe d’ amore», «Στου αιώνα την παράγκα», «Θάλασσα στη σκάλα», «Άμλετ της Σελήνης» έχουν πολλαπλούς στόχους και χιλιάδες αποδέκτες, ανιχνεύοντας λογοτεχνικά, ποιητικά, θεατρικά κείμενα, άνοιγαν νέους δρόμους στην ψυχαγωγία, στην παιδεία και στην πεμπτουσία της μουσικής εν τέλει.
Με αφορμή τις πρόσφατες συναυλίες που ήταν αφιερωμένες στη συμπλήρωση των 100 χρόνων από την ίδρυση του ΚΚΕ, παρουσιάστηκε το έργο που έγραψε ο συνθέτης το 1976, «Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκι», σε ποιητική απόδοση του Γ. Ρίτσου καθώς και το έργο «Καντάτα για τη Μακρόνησο», πάλι του 1976, σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου. Το έργο αυτό παρουσιάστηκε ξανά ολόκληρο στην Ελλάδα, μετά από 42 χρόνια καθώς και επιλεγμένα πολιτικά τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου.
Ωστόσο, αυτό που κάνει τον Θάνο Μικρούτσικο ακόμη πιο ξεχωριστό είναι το γεγονός πως το υπερμεγέθες ταλέντο του διοχετεύεται για να μελοποιήσει τους στίχους εκείνους που αναλύουν την κοινωνική και πολιτική κατάσταση της τοπικής και της παγκόσμιας κοινωνίας. Ο Θάνος, έχει γράψει τη μουσική για τραγούδια που συνόδεψαν πολλούς κοινωνικούς αγώνες, τους ταξικούς αγώνες, τους αγώνες ενάντια στο κεφάλαιο, ενάντια στον πόλεμο και στον ιμπεριαλισμό. Η μουσική, δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, μπορεί ωστόσο να αποτελέσει έμπνευση για συλλογικούς αγώνες και να αποτελέσει έναυσμα για το ορμητικό ποτάμι που μπορεί να αλλάξει την ιστορία. Αυτό κάνει και η μουσική του Θάνου Μικρούτσικου ο οποίος βρίσκεται πάντοτε δίπλα στους μη προνομιούχους και τους αδικημένους. Για αυτό το λόγο και για πολλά χρόνια τώρα βρίσκεται δίπλα στο κίνημα της Αριστεράς σε Ελλάδα και Κύπρο.
Τα τραγούδια του σημάδεψαν, συντρόφεψαν και συντροφεύουν γενιές στις κοινές αγωνίες τους, στους αγώνες τους, αλλά και στις προσωπικές τους στιγμές. Τα τραγούδια του Θάνου εκφράζουν τον καθέναν από μας ξεχωριστά αλλά και όλους μαζί. Με τραγούδια που βρίσκονται στα χείλη μας εδώ και δεκαετίες, εκεί που είναι ο Χικμέτ με την «Πιο όμορφη θάλασσα», εκεί και ο Μπίρμαν με το «Τους έχω βαρεθεί», ο Ελευθερίου με την «Δίκοπη ζωή» και τον «Άμλετ της σελήνης», ο Μπρεχτ με το «Άννα μην κλαις», ο Αλκαίος με την «Πιρόγα» και την «Ρόζα», η Νικολακοπούλου με τον «Φώσφορο», ο Τριπολίτης με το «Ανεμολόγιο», ο Ιωάννου με τις «Μικρές Νοθείες» εκεί και ο Καββαδίας «πάνω στο φτερό του καρχαρία με τον «Γουίλι, το μαύρο θερμαστή» να... χορεύει στην ανάμνηση εκείνης που «λέγανε Γιουδήθ κι εδώ Μαρία»
Έλενα Οικονόμου
Μέλος Κ.Σ ΕΔΟΝ
*Άρθρο που δημοσιεύτηκε στη Νεολαία Απριλίου 2018, Τεύχος 191