1988-2008
«...ο νους, η τιμή και η συνείδηση της εποχής»!
Διακυβέρνηση Βασιλείου
Το 1988 είναι η χρονιά που το ΑΚΕΛ επιτυγχάνει μια σημαντική νίκη με την εκλογή στην Προεδρία της Δημοκρατίας του ανεξάρτητου Γιώργου Βασιλείου, η θητεία του οποίου χαρακτηρίστηκε από το προοδευτικό πνεύμα και την αξιοκρατία. Στο κυπριακό, ο Πρόεδρος Βασιλείου προώθησε με αποφασιστικότητα διεθνείς πρωτοβουλίες και πήρε τα πρώτα μέτρα επαναπροσέγγισης με τους Τ/κ. Ιστορικής σημασίας ήταν η επίτευξη των Ομόφωνων Αποφάσεων του Εθνικού Συμβουλίου του 1989 με τις οποίες επαναβεβαιώθηκε η δέσμευση των Ε/κ στην ομοσπονδιακή λύση και την πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων, όπως αυτή καθορίστηκε από τον ΟΗΕ.
Υπεράσπιση του μαρξισμού-λενινισμού
Η δεκαετία του ‘90 βρίσκει το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα στη δίνη της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στην Αν. Ευρώπη και της διάλυσης της ΕΣΣΔ. Όπως όλα τα κομμουνιστικά κόμματα, το ΑΚΕΛ δέχεται ισχυρές πιέσεις να απαρνηθεί τον ταξικό του χαρακτήρα και το μαρξισμό-λενινισμό. Μάλιστα, μια φράξια ηγετικών στελεχών του Κόμματος (που αποχώρησαν τελικά από το Κόμμα και λίγα χρόνια μετά κατέληξαν να συγκυβερνούν με το ΔΗΣΥ) επιχείρησε να το διαβρώσει ιδεολογικά και να επιβάλει το ιδεολόγημα της συμπόρευσης με το ΔΗΣΥ προς λύση-κλείσιμο του κυπριακού. Όλα αυτά όμως αποκρούστηκαν αποφασιστικά από το ίδιο το κομματικό σύνολο ενώ ταυτόχρονα η συλλογική σοφία του Kόμματος πήρε σημαντικές αποφάσεις που στέριωσαν την εσωκομματική δημοκρατία, τους δεσμούς με το λαό και την πίστη στο σοσιαλιστικό αύριο. Έτσι, το Κόμμα βγήκε από την κρίση πιο ενωμένο, πιο ατσαλωμένο ιδεολογικοπολιτικά, πιο ισχυρό και με τα λάβαρα της εργατικής τάξης ακόμα πιο ψηλά. Αυτό επισφραγίστηκε με την εκλογή του Δημήτρη Χριστόφια στη θέση του Γ.Γ. της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ και στη συνέχεια με τις βουλευτικές εκλογές του 1991, όπου το ΑΚΕΛ Αριστερά Νέες Δυνάμεις ξεπέρασε το 30%.
1993-2003 Δεκαετία ΔΗΣΥ-Κληρίδη
Το 1993 σημαδεύεται από την άνοδο της δεξιάς και της ακροδεξιάς στην εξουσία του τόπου, αφού η ηγεσία του ΔΗΚΟ –επίσημα- και η ηγεσία της ΕΔΕΚ –ανεπίσημα- στήριξαν τον τότε Πρόεδρο του ΔΗΣΥ, Γλαύκο Κληρίδη στο β’ γύρο των προεδρικών εκλογών. Έτσι, για μερικές εκατοντάδες ψήφους, ο Συναγερμός ανέρχεται στην εξουσία, γνωστοί πραξικοπηματίες γίνονται υπουργοί ενώ εξαπολύεται επιχείρηση δικαίωσης του Γρίβα και του πραξικοπήματος. Στο κυπριακό, η συναγερμική πολιτική των ακροβατισμών μεταξύ εθνικισμού και ενδοτισμού στους Αμερικανοβρετανούς θα έχει τραγικά αποτελέσματα στην υπόθεση του λαού μας. Μάλιστα με το μεγάλο σκάνδαλο των πυραύλων S300, Κληρίδης και ΔΗΣΥ θα κερδίσουν επανεκλογή το 1998. Τη δεκαετία αυτή, ο ΔΗΣΥ αποδεικνύεται -και ως κυβέρνηση- ο καλύτερος εκφραστής του μεγάλου κεφαλαίου ενώ στους διορισμούς, τις προαγωγές και τις μεταθέσεις στη δημόσια υπηρεσία «η τεράστια πλειοψηφία των επιτυχόντων ανήκουν στο Συναγερμό» γιατί είναι «η υγιέστερη τάξη του πληθυσμού» δηλώνει ο τότε Πρόεδρος του ΔΗΣΥ… Όλα αυτά τα χρόνια το ΑΚΕΛ μαζί με χιλιάδες δημοκρατικούς πολίτες που προέρχονταν από τα κεντρώα κόμματα αντιστάθηκε με συνέπεια και μαχητικότητα σε όλα αυτά.
Πορεία Ανόδου
Στη συνέχεια η πορεία του Κόμματος ήταν σταθερά ανοδική. Στις βουλευτικές εκλογές του 2001 το ΑΚΕΛ αναδεικνύεται και πάλι πρώτο κόμμα και ο ηγέτης του εκλέγεται Πρόεδρος της Βουλής. Ήταν η πρώτη –μέχρι τότε- φορά στην ιστορία της Κύπρου που ένας ΑΚΕΛιστής καταλάμβανε πολιτειακό αξίωμα. Το 2003 το ΑΚΕΛ πρωταγωνιστεί στην Αλλαγή και την απαλλαγή από την ακροδεξιά δεκαετία του ΔΗΣΥ. ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και Οικολόγοι στη βάση κοινού προγράμματος εκλέγουν τον Τάσσο Παπαδόπουλο Πρόεδρο της Κύπρου από τον πρώτο γύρο και η κυβέρνηση περιλαμβάνει -πάλι για πρώτη φορά- ΑΚΕΛιστές υπουργούς.
Στα χρόνια αυτά, το ΑΚΕΛ πρωταγωνιστεί στους σύγχρονους αγώνες και αναπτύσσει έντονη διεθνή και ευρωπαϊκή δράση. Δίνει τη μάχη ενάντια στο ευρωφακέλωμα και τον τρομονόμο, αντιπαλεύει την νεκρανάσταση του αντικομμουνισμού από την ΕΕ, καταψηφίζει το «ευρωσύνταγμα» και την οδηγία «Μπόλκενσταιν», διοργανώνει μαζικές αντιπολεμικές διαδηλώσεις για τη Γιουγκοσλαβία, την Παλαιστίνη, το Ιράκ, παλεύει για τη σωτηρία του περιβάλλοντος. Αυτή την εποχή η επιρροή της Αριστεράς πολλαπλασιάζεται θεαματικά στο μαθητικό και φοιτητικό κίνημα όπου οι παρατάξεις της Αριστεράς ξεπερνούν κατά πολύ την εκλογική δύναμη του κόμματος ενώ η ΠΕΟ οργανώνει μαζικά Ε/κ, Τ/κ και μετανάστες. Το ΑΚΕΛ διακρίνεται τούτη την περίοδο για τη δική του εναλλακτική ποιοτική πρόταση για τον πολιτισμό, με φεστιβάλ, συναυλίες κι εκδηλώσεις που γίνονται τα γεγονότα της κάθε χρονιάς. Το 2006, το ΑΚΕΛ θριαμβεύει στις βουλευτικές εκλογές ενώ στις δημοτικές εκλογές αναδεικνύει δήμαρχο στην πρωτεύουσα, για πρώτη φορά μετά από μισό αιώνα.
2004-Σχέδιο Ανάν: η φωνή της λογικής
Στην κρίσιμη στιγμή του δημοψηφίσματος του 2004 για το Σχέδιο Ανάν, το ΑΚΕΛ αποτελεί τη μόνη φωνή λογικής σε ένα ντελίριο παροξυσμού. Όταν άλλοι είχαν έτοιμες τις απαντήσεις –αφού έλεγαν και λένε είτε «ναι σε όλα» είτε «όχι σε όλα»- το ΑΚΕΛ στη βάση μιας διαλεκτικής ανάλυσης παίρνει συλλογικά τις αποφάσεις του και διαμορφώνει το συντριπτικό ποσοστό του «όχι» στο Σχέδιο Ανάν αλλά ταυτόχρονα δείχνει το δρόμο για να επιτευχθεί μια δίκαιη και βιώσιμη λύση. Στα επόμενα χρόνια, το ΑΚΕΛ, παρά τις επιφυλάξεις για επιμέρους χειρισμούς, στάθηκε με συνέπεια στο πλευρό του Προέδρου Παπαδόπουλου για να αποκρουστεί η προσπάθεια των Αμερικανοβρετανών να τιμωρήσουν την Κυπριακή Δημοκρατία για το ελληνοκυπριακό «όχι» και να αναβαθμίσουν το ψευδοκράτος.
Εκλογή Χριστόφια
Το 2007, το ΑΚΕΛ συνεπές στην πολιτική των συμμαχιών και της πατριωτικής ενότητας, καλεί τις δυνάμεις του κέντρου να εκπονήσουν εκ νέου κοινό πρόγραμμα διακυβέρνησης, να επαναδεσμευτούν στη γραμμή λύσης του κυπριακού και να συνεχίσουν τη δημοκρατική συνεργασία. Αντί όμως αυτού, οι ηγεσίες του κέντρου αρχίζουν προσέγγιση με την ακροδεξιά. Το ΑΚΕΛ προχωρεί τότε στην ιστορική κίνηση να προτάξει την υποψηφιότητα του τότε ηγέτη του, Δ. Χριστόφια, μαζί με το πιο προοδευτικό πρόγραμμα διακυβέρνησης που κατατέθηκε ποτέ στην Κύπρο. Η επιλογή δικαιώθηκε. Το Φλεβάρη του 2008 ο λαός σφράγισε με τη ψήφο του την εντολή για δίκαιη λύση του κυπριακού και μια φιλολαϊκή κοινωνικοοικονομική πολιτική. Οι χώροι δουλειάς, οι λαϊκές συνοικίες και οι προσφυγικοί συνοικισμοί πλημμύρισαν με την ελπίδα που γέννησε η νίκη, ενώ εκατοντάδες Τ/κ διέσχισαν τα οδοφράγματα για να γιορτάσουν την αναγέννηση της ελπίδας για την επανένωση του νησιού μας. Βέβαια ήταν φανερό ότι, ούτε χάρηκαν ούτε χώνεψαν όλοι το αποτέλεσμα και στα χρόνια που ακολούθησαν αυτό θα εκφραζόταν με όλους τους τρόπους.τη σφραγίδα του στη φυσιογνωμία του ΑΚΕΛ, στον αγώνα της Κύπρου και στην υπόθεση της εργατικής τάξης και του σοσιαλισμού.