Η ιστορία του εργατικού κινήματος μας διδάσκει εδώ και 70 χρόνια
Το 2011 η ΠΣΕ-ΠΕΟ, η μαζικότερη και παλαιότερη εργατική ομοσπονδία της Κύπρου κλείνει 70 χρόνια ζωής. Η ιστορία του κυπριακού ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος είναι μια ιστορία αγώνων που άρχισε πριν 70 χρόνια μέσα σε αφάνταστα δύσκολες συνθήκες, παράνομες συνεδρίες, αυθόρμητες απεργίες, διαδηλώσεις και αιματηρές συγκρούσεις, μια ιστορία μεγάλων και μικρών αγώνων με αποτέλεσμα να τεθεί τέλος σε διάφορα προβλήματα που ταλάνιζαν τους εργαζομένους και να ανεβεί το βιοτικό επίπεδο τους.
Οι δεκαετίες του 1920 και του 1930 σηματοδοτούν τα πρώτα βήματα της εργατικής τάξης για διεκδίκηση και οργάνωση με την καθοδήγηση του ΚΚΚ που ιδρύεται το 1926, αφού η Οκτωβριανή Επανάσταση βοήθησε τους πρώτους κομμουνιστές της Κύπρου να προχωρήσουν με θάρρος μπροστά και να αφυπνίσουν τους εργάτες. Τα συμφέροντα της εργατικής τάξης δεν συμπίπτανε με εκείνα της κυρίαρχης τάξης. Το κεφάλαιο προσπαθούσε συνεχώς να αυξήσει την παραγωγή εκμεταλλευόμενη την εργατική τάξη με απώτερο σκοπό τη διαίρεση που θα οδηγούσε στο να μειωθεί η αντίσταση των εργατών. Μέσα στις συνθήκες της παλμεροκρατίας, όπου λόγω της στάσης των Άγγλων ο κυπριακός λαός βρισκόταν σε εξαθλίωση, γίνονται και οι πρώτες μεγάλες κινητοποιήσεις και απεργίες, καθώς με την δημιουργία της ΠΣΕ-ΠΕΟ το 1941 οργανώνονται οι πιο κρίσιμοι και αποφασιστικοί αγώνες διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες δουλειάς, καλύτερα μεροκάματα και οκτώ ώρες εργασίας. Οι οργανώσεις που στήθηκαν εκείνη την περίοδο και οι απεργίες που έγιναν άνοιξαν τον δρόμο για τη θεμελίωση του εργατικού κινήματος της Κύπρου. Παρά τις διώξεις της αστικής τάξης και της αστυνομίας, με τους μαυροπινακισμούς και τις απολύσεις από τις δουλειές αν και οι εργαζόμενοι ήταν σε τραγική κατάσταση δεν υποχώρησαν με αποτέλεσμα μέχρι την περίοδο του 1940 ένα μεγάλο τμήμα των εργατών να είναι πια οργανωμένο σε συντεχνίες.
Η δεκαετία 1940-1950 είναι η πιο ένδοξη στην ιστορία του εργατικού μας κινήματος καθώς μετά από πολιτικούς και ταξικούς αγώνες σταθεροποιούνται οι συντεχνίες.
Το 1948 ήταν η χρονιά των μεγαλύτερων και μαζικότερων απεργιακών αγώνων που έγιναν ποτέ στην Κύπρο. Οι απεργίες που εξελίχθηκαν σε ταξική αναμέτρηση μεταξύ της εργατικής και αστικής τάξης σε συνεργασία με την εργοδοσία, τις ξένες εταιρείες και την ηγεσία της εκκλησίας κράτησαν συνολικά 266 μέρες και πήραν μέρος 4.300 μεταλλωρύχοι, αμιαντωρύχοι, οικοδόμοι, με τη συμμετοχή και την συμπαράσταση ολόκληρης της εργατικής τάξης και του κυπριακού λαού. Όμως η δημιουργία της ΣΕΚ, ο αντικομουνισμός, οι απεργοσπαστικές ενέργειες της Δεξιάς και η αποικιοκρατία οδήγησαν στο κατηγορητήριο τους 18 ηγέτες της ΠΣΕ για συνομωσία ανατροπής του καθεστώτος. Η δίκη της Παγκύπριας Συντεχνιακής Επιτροπής (ΠΣΕ) το 1945 στάθηκε σημαντικός σταθμός στην ιστορία του αριστερού εργατικού κινήματος, γιατί έδωσε μια μεγάλη μάχη με την αποικιοκρατία και την κέρδισε, επειδή παρόλο που διαλύθηκε, άνοιξε τον δρόμο για την δημιουργία της Παγκύπριας Εργατικής Ομοσπονδίας (ΠΕΟ) στις 30-31 Μαρτίου 1946 στην Δ’ Παγκύπρια Συντεχνιακή Συνδιάσκεψη.
Με την ενότητα στη δράση και την ορθή πολιτική αιτημάτων της που την ακολουθεί όλα αυτά τα χρόνια, η ΠΕΟ με τους εργαζόμενους στο πλάι της, πετυχαίνουν μια σειρά νέες σημαντικές εργατικές κατακτήσεις. Η εργατική ενότητα αποτελεί κύριο σύνθημα της ΠΣΕ-ΠΕΟ από το 1940 και δέχεται μέχρι σήμερα κάθε τίμιο και δημοκρατικό εργάτη ανεξάρτητα σε ποιο ιδεολογικό χώρο ανήκει. Επιβάλλεται το 40ώρο σχεδόν σε όλους τους τομείς της εργασίας, λύνεται το ζήτημα των κοινωνικών ασφαλίσεων που απασχολούσε τους εργάτες από την δεκαετία του 1930 όπως και η αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή (ΑΤΑ) στους μισθούς και γενικά βελτιώνεται η εργατική νομοθεσία. Θεσπίζεται ο νόμος για τον τερματισμό απασχόλησης, με βάση τον οποίο λειτουργεί το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών και άλλοι εργατικοί και κοινωνικοί νόμοι.
Μόνο με την πάλη οι εργάτες μπορούν να εξασφαλίσουν τα συμφέροντα τους, γιατί δυστυχώς ακόμα και σήμερα με τις επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης υπάρχουν πολυάριθμα στρώματα ανθρώπων που ζουν στην ανέχεια και δέχονται κάθε είδους εκμετάλλευσης, λόγω του ότι η ζωή τους είναι ένας καθημερινός αγώνας επιβίωσης.