Κομμουνιστική Νεολαία Κύπρου (ΚΝΚ)
Με απόφαση του Ιδρυτικού Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου, που έλαβε χώρα στις 14-15 Αυγούστου του 1926, συνενώθηκαν οι οργανώσεις της Μαθητικής, της Εργατικής και της Γυναικείας Νεολαίας και δημιούργησαν την Κομμουνιστική Νεολαία Κύπρου (ΚΝΚ).
Στην απόφαση του ιδρυτικού συνεδρίου του ΚΚΚ πέρα από την ίδρυση της ΚΝΚ καθορίζονται και οι βασικοί άξονες της δράσης της, προτάσσοντας ως βασικά αιτήματα την απαγόρευση της εργασίας σε παιδιά κάτω των 14 χρόνων, εξάωρη εργασία για τούς νέους των 14-18 χρονών, ελάττωση διδάκτρων και δωρεάν μόρφωση για τούς φτωχούς μαθητές. (φ. Νέος Άνθρωπος). Σύμφωνα με μαρτυρίες βετεράνων της ΚΝΚ, το 1ο συνέδριο της Οργάνωσης συγκλήθηκε κρυφά αμέσως μετά το συνέδριο του Κόμματος, για να υλοποιήσει την απόφαση της συνένωσης και την ίδρυση της ΚΝΚ.
Το 2ο συνέδριο της ΚΝΚ πραγματοποιήθηκε στις 4 και 5 Ιανουαρίου 1928 στη Λεμεσό. Στο συνέδριο έλαβαν μέρος αντιπρόσωποι από όλες τις επαρχίες αφού η οργάνωση είχε εξαπλωθεί πλέον σε όλο το νησί. Το συνέδριο ψήφισε θέσεις για μια μεθοδική και μαζική δουλεία, για μια γερή οργάνωση έτοιμη να αντιμετωπίσει τη λυσσαλέα επίθεση της αγγλικής κυβέρνηση. Στην πρώτη γραμμή τέθηκε ο αγώνας δίπλα στο κόμμα για κατάλυση της αποικιοκρατίας. Το 2ο συνέδριο έθεσε επίσης βασική προϋπόθεση την περεταίρω μαζικοποίηση της οργάνωσης καλώντας τους νέους κομμουνιστές να ριχτούν πεισματικά στον αγώνα για να κατακτήσουν τις μάζες των νέων και να τις τους μεταδώσουν τα συνθήματα της οργάνωσης. (φ. Νέος Άνθρωπος)
Το 3ο συνέδριο της ΚΝΚ, σύμφωνα με μαρτυρίες βετεράνων κομμουνιστών συνήλθε σε ημιπαράνομες συνθήκες το 1929 στον Άγιο Αντώνιο Λεμεσού. Το συνέδριο αναγνωρίζοντας πως σε σύντομο χρονικό διάστημα η οργάνωση θα τίθετο σε κατάσταση παρανομίας, έθεσε ως πρωταρχικό μέλημα την προετοιμασία της οργάνωσης για συνέχιση της δράσης της. Στο 3ο συνέδριο πάρθηκε ακόμη η απόφαση για ίδρυση «Εργατικής Βοήθειας» και η σύνδεση της με την Παγκόσμια Εργατική Βοήθεια η οποία έδρευε στο Παρίσι.
Ανορθωτική Οργάνωση Νεολαίας (ΑΟΝ)
1ο Συνέδριο
Το φθινόπωρο του 1944 ιδρύθηκε η ΑΚΕΛική Οργάνωση Νέων (ΑΟΝ) που πραγματοποίησε το 1ο της Παγκύπριο [ Συνέδριο στη Λευκωσία στις 14 και 15 Ιουλίου 1945. Οι 147 αντιπρόσωποι αποφάσισαν ότι το όνομα της Οργάνωσης θα έπρεπε να ήταν Ανορθωτική Οργάνωση Νεολαίας. Το ίδιο συνέδριο ενέκρινε και το καταστατικό της ΑΟΝ, εστιάζοντας την προσοχή της Οργάνωσης στον αντιαποικιακό αγώνα, τον αντιφασιστικό αγώνα για ειρήνη και την πάλη για κοινωνική πρόοδο και σοσιαλισμό.
2ο Συνέδριο
Ακολούθησαν στη Λευκωσία το 2ο Παγκύπριο Συνέδριο της ΑΟΝ στις 25 Αυγούστου 1946. Το συνέδριο ενέκρινε διάφορα ψηφίσματα και εξέλεξε 11 μελή Κ.Ε. με αντιπροσώπους από όλες τις επαρχίες.
3ο Συνέδριο
Το 3ο Παγκύπριο Συνέδριο συνήλθε στις 23 και 24 Ιουλίου 1949. Στο συνέδριοπαρακάθισαν 148 αντιπρόσωποι από όλες τις επαρχίες της Κύπρου οι οποίοιαντιπροσώπευαν 2500 μέλη της οργάνωσης. Το συνέδριομελέτησε και ενέκρινε τον «χάρτη των δικαιωμάτων της νεολαίας», ενέκρινεψηφίσματα προς την ΠαγκόσμιαΟμοσπονδίαΔημοκρατικής Νεολαίας, προς την ελληνική την αγγλική και την κυπριακήνεολαία και την ΕΠΟΝ.
4ο Συνέδριο
Tο 4ο Παγκύπριο Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου και 1 Οκτωβρίου 1950. Στο συνέδριο εγκρίθηκε τετράμηνο πλάνο δουλειάς για καλύτερη οργάνωση της ΑΟΝ τόσο σε οργανωτικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο
5ο Συνέδριο
Το τελευταίο και 5ο Παγκύπριο Συνέδριο της ΑΟΝ συνήλθε στην Αμμόχωστο στις 21 και 22 Μαρτίου 1953. Το Δεκέμβριο του 1955 οι αποικιοκρατικές αρχές έθεσαν εκτός νόμου το ΑΚΕΛ και άλλες οργανώσεις του Λαϊκού Κινήματος ανάμεσα τους και την ΑΟΝ. Η Οργάνωση συνέχισε σε συνθήκες παρανομίας τη δράση της μέχρι το 1959, όταν μέσα στα καινούργια δεδομένα που είχαν διαμορφωθεί, αποφασίστηκε η ίδρυση της ΕΔΟΝ.
Ενιαία Δημοκρατική Οργάνωση Νεολαίας (ΕΔΟΝ)
Ιδρυτικό Συνέδριο
Παρά τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, οι αποικιοκράτες συνέχιζαν να κρατούν εκτός νόμου το ΑΚΕΛ, την ΑΟΝ και τις υπόλοιπες οργανώσεις του Λαϊκού Κινήματος. Παρουσιάστηκε έτσι η άμεση αναγκαιότητα νόμιμης έκφρασης και μαζικοποίησης του αριστερού δημοκρατικού νεολαιίστικου κινήματος. Η προοδευτική νεολαία, μέσω 1506 εκπροσώπων της που μαζεύτηκαν στις 12 Απριλίου 1959 στο Κινηματοθέατρο Παλλάς στη Λευκωσία, προχώρησε στην ίδρυση μιας νέας νόμιμης οργάνωσης νεολαίας, της Ενιαίας Δημοκρατικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΕΔΟΝ), που είναι συνεχιστής της ΚΝΚ και της ΑΟΝ.
1ο Παγκύπριο Συνέδριο
Λίγους μήνες αργότερα, στις 18 και 19 Οκτωβρίου 1959 συνήλθε το 1ο Παγκύπριο Συνέδριο της ΕΔΟΝ στο Κινηματοθέατρο Ρόγιαλ στη Λευκωσία. Σε αυτό πήραν μέρος 1400 αντιπρόσωποι και το συνέδριο ενέκρινε το καταστατικό της ΕΔΟΝ. Χαρακτηριστικό του κλίματος μέσα στο οποίο πραγματοποιήθηκε το Συνέδριο ήταν ότι οι αποικιακές αρχές αρνήθηκαν να θεωρήσουν τα διαβατήρια των εκπροσώπων των Κομμουνιστικών Νεολαιών της ΕΣΣΔ και της Λ.Δ. της Κίνας. Παρά τις όποιες δυσκολίες το Συνέδριο έγινε με μεγάλη επιτυχία.
2ο Παγκύπριο Συνέδριο
Συνήλθε στο Κινηματοθέατρο Ρόγιαλ στη Λευκωσία στις 12 και 13 Νοεμβρίου 1960. Οι 912 αντιπρόσωποι επεξεργάστηκαν και ενέκριναν έγγραφο, το οποίο αποτέλεσε τον καθοδηγητικό φάρο στη δράση της Οργάνωσης για τα επόμενα χρόνια, ενώ για πρώτη φορά προβάλλεται το Σώμα των ΕΔΟΝόπουλων.
3ο Παγκύπριο Συνέδριο
Συνήλθε στην παρουσία 800 αντιπροσώπων στο Κινηματοθέατρο Ρόγιαλ στη Λευκωσία στις 2 και 3 Μαρτίου 1963. Ανάμεσα στα ψηφίσματα του συνεδρίου ξεχωρίζουν αυτά για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα και την κατάργηση των στρατιωτικών Βρετανικών βάσεων στην Κύπρο. Για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα ακολούθησε και μεγάλη εκστρατεία συλλογής υπογραφών.
4ο Παγκύπριο Συνέδριο
Το 4ο Παγκύπριο Συνέδριο της ΕΔΟΝ, συνήλθε καθυστερημένα, λόγω της έκρυθμης κατάστασης που δημιούργησε ο ιμπεριαλισμός και ο σοβινισμός με τα γεγονότα του 1963 και την Τουρκική επιδρομή του 1964. Τελικά το Συνέδριο συνήλθε στη Λευκωσία στις 25 και 26 Ιουνίου του 1966, και ήταν αφιερωμένο στη μνήμη των ΕΔΟΝιτών ηρώων που έπεσαν μαχόμενοι υπερασπιζόμενοι την Κυπριακή ανεξαρτησία.
5ο Παγκύπριο Συνέδριο
Συνήλθε στη Λευκωσία στις 10 και 11 Μαΐου 1969, και ήταν αφιερωμένο στα δεκάχρονα της ΕΔΟΝ. Κύρια επιδίωξη του Συνεδρίου, ήταν η ανασύνταξη των δυνάμεων της Οργάνωσης, δεδομένης της δραστηριοποίησης της ακροδεξιάς σε όλους τους τομείς, και της ανάγκης να αντικρουστεί ο εθνικισμός και ο ιμπεριαλισμός.
6ο Παγκύπριο Συνέδριο
Το 6ο Παγκύπριο Συνέδριο της ΕΔΟΝ συνήλθε στη σκληρή και δύσκολη πραξικοπηματική περίοδο, όπου η παράνομη, προδοτική και εγκληματική δράση της ΕΟΚΑ Β’ υπονόμευε την ανεξαρτησία της Κύπρου και καταδίωκε τους αριστερούς και δημοκρατικούς πολίτες. Το Συνέδριο συνήλθε στη Λευκωσία στις 9 και 10 Δεκεμβρίου 1972, και τόνισε την αναγκαιότητα διατήρησης και επέκτασης της ενότητας της νεολαίας και του λαού γύρω από τον πρόεδρο Μακάριο, και την απομόνωση κάθε ανατρεπτικής, φασιστικής και διασπαστικής ενέργειας.
7ο Παγκύπριο Συνέδριο
Το πρώτο Συνέδριο της Οργάνωσης μετά τα τραγικά γεγονότα του 1974, συνήλθε στην αίθουσα συνεδρίων της ΠΕΟ στη Λευκωσία στις 10 και 11 Απριλίου 1976, με κύριο σύνθημα: «Όλοι και όλα στον αγώνα για ανεξάρτητη, κυρίαρχη, εδαφικά ακέραιη, αδέσμευτη και αποστρατικοποιημένη Κύπρο». Οι 800 σύνεδροι καταδίκασαν το δίδυμο έγκλημα κατά της Κύπρου και τον ιμπεριαλισμό, και απαίτησαν τη διεθνοποίηση του Κυπριακού, την εσωτερική ενότητα και την κάθαρση του κρατικού μηχανισμού.
8ο Παγκύπριο Συνέδριο
Συνήλθε και πάλι στην αίθουσα συνεδρίων της ΠΕΟ στη Λευκωσία, από τις 22 μέχρι τις 24 Φεβρουαρίου 1980, παρουσία 800 αντιπροσώπων. Το Συνέδριο ήταν αφιερωμένο στην επαναπροσέγγιση και τη συμφιλίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, με κύριο σύνθημα: «Μαζί με τους Τουρκοκύπριους, ενάντια στον ιμπεριαλισμό για λεύτερη κοινή πατρίδα.
ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΕΔΟΝ (10Ο-16Ο)
10Ο Παγκύπριο Συνέδριο ΕΔΟΝ
Το 10ο Παγκύπριο Συνέδριο της ΕΔΟΝ πραγματοποιήθηκε στις 24, 25 και 26 Μαρτίου 1989 στην αίθουσα συνεδρίων της ΠΕΟ στη Λευκωσία. Στις εργασίες του συνεδρίου συμμετείχαν 696 αντιπρόσωποι από 160 Τοπικές Οργανώσεις. Το 10ο συνέδριο συνήλθε μετά την εκλογή του Γιώργου Βασιλείου στην Προεδρία της Δημοκρατίας, γεγονός που όπως τονίστηκε ήταν ελπιδοφόρο για την λύση του Κυπριακού προβλήματος. Ένα θέμα που απασχόλησε έντονα το 13ο συνέδριο ήταν η τοπική αυτοδιοίκηση αφού ήταν το πρώτο συνέδριο μετά το 1986 όπου διεξήχθησαν οι πρώτες δημοτικές εκλογές.
11Ο Παγκύπριο Συνέδριο ΕΔΟΝ
Το 11ο Παγκύπριο Συνέδριο της ΕΔΟΝ πραγματοποιήθηκε στις 27, 28 και 29 Νοεμβρίου 1992 στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο στην Λευκωσία. Στις εργασίες του συνεδρίου πήραν μέρος 427 αντιπρόσωποι από 117 Τοπικές Οργανώσεις. Το 11ο συνέδριο ήταν το πρώτο μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Όπως τονίστηκε κατά τις εργασίες του συνεδρίου η διάλυση της ΕΣΣΔ «αποτελεί για το παγκόσμιο αριστερό κίνημα ένα πισωγύρισμα και μια σημαντική οπισθοχώρηση». Στην συνέχεια σημειώνει πως αυτό «δεν σημαίνει και ταυτόχρονα κατάρρευση των Σοσιαλιστικών ιδανικών». Επίσης κατά το 11ο συνέδριο αποφασίστηκε η λειτουργία του φοιτητικού τμήματος της ΕΔΟΝ υπό την μορφή Επαρχιακής Οργάνωσης.
12Ο Παγκύπριο Συνέδριο ΕΔΟΝ
Το 12ο Παγκύπριο Συνέδριο της ΕΔΟΝ πραγματοποιήθηκε στις 22, 23 και 24 Νοεμβρίου 1996 στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο στη Λευκωσία στο οποίο συμμετείχαν 612 αντιπρόσωποι από 125 Τοπικές Οργανώσεις. Το 12ο συνέδριο πραγματοποιήθηκε σε μία εποχή όπου ο μύθος της νέας εποχής της «νέας τάξης πραγμάτων» κατέρρευσε και σε μια περίοδο στασιμότητας του κυπριακού. Ένα μέρος των εργασιών του συνεδρίου απασχόλησε ο αντικατοχικός αγώνας που δίνει η ΕΔΟΝ σε μια περίοδο λίγους μήνες μετά τα γεγονότα στην Δερύνεια.
13Ο Παγκύπριο Συνέδριο ΕΔΟΝ
Το 13ο Παγκύπριο συνέδριο της ΕΔΟΝ πραγματοποιήθηκε στις 5, 6 και 7 Ιανουαρίου 2001, στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο στην Λευκωσία. Στο συνέδριο συμμετείχαν περίπου 600 αντιπρόσωποι από 130 Τοπικές Οργανώσεις στην Κύπρο και το εξωτερικό. Το συνέδριο ήταν προγραμματισμένο για τον Νοέμβριο του 2000 αλλά αναβλήθηκε λόγω του 19ου Παγκύπριου συνεδρίου του ΑΚΕΛ που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβρη του 2000. Κύριο θέμα που απασχόλησε το 13ο συνέδριο ήταν το Κυπριακό πρόβλημα. Τέλος στο 13ο συνέδριο πάρθηκε απόφαση για αλλαγή του καταστατικού ώστε το Παγκύπριο Συνέδριο της ΕΔΟΝ να διεξάγεται κάθε 3 χρόνια παρά κάθε 4 που ίσχυε μέχρι τότε.
14ο Παγκύπριο Συνέδριο ΕΔΟΝ
Το 14ο Παγκύπριο συνέδριο της ΕΔΟΝ πραματοποιήθηκε στις 2, 3 και 4 Ιανουαρίου 2004, στο Συνεδριακό Κέντρο στην Λευκωσία. Στις εργασίες του συνεδρίου συμμετείχαν 639 αντιπρόσωποι από 130 Τοπικές Οργανώσεις στην Κύπρο και το εξωτερικό. Το 14ο συνέδριο πραγματοποιήθηκε σε μια περίοδο όπου στο όνομα της παγκοσμιοποίησης το νεοφιλελεύθερο μοντέλο επιταχύνει τους ρυθμούς επιβολής του στους εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο. Ένα θέμα που απασχόλησε το 14ο συνέδριο ήταν η περαιτέρω εμβάθυνση της δουλειάς της οργάνωσης στου νέους εργαζόμενους.
15ο Παγκύπριο Συνέδριο ΕΔΟΝ
Το 15ο Παγκύπριο Συνέδριο της ΕΔΟΝ πραγματοποιήθηκε στις 5, 6 και 7 Ιανουαρίου 2007 στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο στη Λευκωσία. Πήραν μέρος 802 αντιπρόσωποι από Τοπικές Οργανώσεις στην Κύπρο και το εξωτερικό. Το 15ο συνέδριο απασχόλησε δύο συγκεκριμένα θέματα, «Tο φαινόμενο της αποπολιτικοποίησης, της απαξίωσης και της απάθειας στην κυπριακή νεολαία – η δική μας πρόταση» και «Οι εξελίξεις στις πολιτικές για τη νεολαία τα τελευταία 3 χρόνια και οι αγωνιστικοί στόχοι για το μέλλον».
16ο Παγκύπριο Συνέδριο ΕΔΟΝ
Το 16ο Παγκύπριο Συνέδριο της ΕΔΟΝ πραγματοποιήθηκε στις 2, 3 και 4 Ιανουαρίου 2010 στην Κρατική Έκθεση στη Λευκωσία και συμμετείχαν 916 αντιπρόσωποι. Ήταν το πρώτο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε μετά την εκλογή του τότε Γενικού Γραμματέα της ΚΕ ΑΚΕΛ, Δημήτρη Χριστόφια, στην Προεδρία της Δημοκρατίας γεγονός που είχε δώσει μια νέα ώθηση στις συνομιλίες, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η κινητικότητα που παρατηρήθηκε στο Κυπριακό. Επίσης ήταν μια εποχή μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Σημαντική απόφαση του 16ου συνεδρίου ήταν η δημιουργία Τμήματος Νέων Εργαζομένων στην μορφή που λειτούργει το μαθητικό τμήμα. Επίσης σημαντική απόφαση ήταν η καταστατική αλλαγή στο όριο ηλικίας των μελών της ΕΔΟΝ από το 30ο στο 33ο έτος ηλικίας.
Σταύρος Αγαθού
Χρυσόστομος Πασιαρδής
ΚεντρικόΜορφωτικό Γραφείο
*Δημοσιεύτηκε σε δύο μέρη στη "Νεολαία", στο τεύχος Δεκεμβρίου 2012 και στο τεύχος Ιανουαρίου 2013