1. Με την εμφάνιση της πανδημίας του Κορωνοϊού, κληθήκαμε όλοι να αντιμετωπίσουμε πρωτόγνωρες για την εποχή μας συνθήκες. Θεωρείτε πως η Κυβέρνηση αντέδρασε έγκαιρα; Και πως θα αξιολογούσατε τα μέτρα που έχουν παρθεί;
Η πανδημία όπως και κάθε κρίση έφερε στο προσκήνιο αδυναμίες και προβλήματα που προϋπάρχουν με πολύ πιο έντονο και άμεσο τρόπο. Σε αυτή την περίπτωση στο επίκεντρο βρέθηκε η δημόσια υγεία και αναδείχθηκαν με το πιο τραγικό τρόπο οι ελλείψεις και τα προβλήματα του δημόσιου συστήματος υγείας. Ελλείψεις που δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο του μεγέθους της πανδημίας αλλά συνδέονται και με τις τεράστιες περικοπές που έγιναν από την Κυβέρνηση Ν. Αναστασιάδη τα τελευταία επτά χρόνια στο τομέα τη δημόσια υγείας. Την ώρα που το σύστημα υγείας δεχόταν μεγάλες πιέσεις για να ανταπεξέλθει, η Κυβέρνηση έδειξε ολιγωρία στην αποτελεσματική στελέχωση των δημοσιών νοσηλευτηρίων και στην κάλυψη των αναγκών σε αναλώσιμα και ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό. Η επίκληση που έγινε από την Κυβέρνηση στην “ατομική ευθύνη” δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για να καλυφθεί η κρατική και κυβερνητική ευθύνη.
Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η πανδημία έφερε ξανά στο προσκήνιο την αναγκαιότητα για καθολικό χαρακτήρα των συστημάτων υγείας, με πρωταγωνιστή τα δημόσια νοσηλευτήρια και το προσωπικό τους. Δυστυχώς και πάλι τα κέρδη μπήκαν πάνω από τους ανθρώπους στον ιδιωτικό τομέα της υγείας, με αποτέλεσμα το βάρος της κρίσης να το σηκώσουν τα δημόσια νοσηλευτήρια. Για αυτό σήμερα ακόμα και εκείνοι που στο παρελθόν υπήρξαν οι πιο πιστοί πολέμιοι του δημοσίου συστήματος υγείας αναγκάζονται έστω και υποκριτικά ν’ αναγνωρίζουν τον κυρίαρχο ρόλο της δημόσιας υγείας.
2. Αυτή την περίοδο οι εργαζόμενοι και η νεολαία έχουν επηρεαστεί οικονομικά από τα μέτρα που έχουν ληφθεί για προστασία από τον ιό. Ως ΑΚΕΛ, ποιες θέσεις προτείνατε για την οικονομική στήριξη των εργαζόμενων και της νεολαίας σε αυτές τις δύσκολες στιγμές;
Μετά από πολλές προσπάθειες έγινε κατορθωτό να εγκριθεί μια πρώτη δέσμη μέτρων για τους εργαζόμενους, τους αυτοεργοδοτούμενους και τις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα τις μικρομεσαίες. Τα μέτρα που ψηφίστηκαν αν και αποτελούν μια πρώτη στήριξη δεν μπορεί να είναι τα μόνα. Πρέπει να συνεχιστεί η προσπάθεια έτσι ώστε να στηριχθούν ακόμα περισσότερο οι εργαζόμενοι, οι αυτοεργοδοτούμενοι και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και την επομένη μέρα της άρσης των περιορισμών.
Από την πρώτη στιγμή έχουμε πει ότι δεν πρέπει να θυματοποιηθούν οι εργαζόμενοι σε αυτή την κρίση για αυτό και θα πρέπει να στηριχθεί το εισόδημα τους. Παράλληλα να διασφαλιστεί ότι όσες επιχειρήσεις επωφεληθούν από τα σχέδια του Υπουργείου Εργασίας να μην απολύσουν εργαζόμενους. Επίσης επιμείναμε στην ανάγκη να προστατευτούν τα εισοδήματα των εργαζομένων που υποχρεώνονται να μείνουν στο σπίτι, ανάμεσα τους και πολλά νεαρά ζευγάρια, εξαιτίας της αναστολής λειτουργίας των σχολείων και των νηπιαγωγείων. Θεωρώ ότι σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό, μετά και από την πίεση που ασκήσαμε, καταφέραμε να εκπληρώσουμε αυτούς τους στόχους.
Πέραν από τα εισοδήματα των εργαζομένων επιμένουμε για την ανάγκη προστασίας της κατοικίας και της μικρής επαγγελματικής στέγης από τις εκποιήσεις για αυτό και έχουμε καταθέσει σχετική πρόταση στη Βουλή για αναστολή του σχετικού νόμου. Επίσης επιμένουμε στη ρύθμιση στο θέμα των ενοικίων έτσι ώστε οι εργαζόμενοι αλλά και οι μικρές επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από την κρίση να μπορέσουν να πάρουν ανάσα για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Παράλληλα εισηγηθήκαμε τη μείωση του ηλεκτρικού ρεύματος για την περίοδο της κρίσης και την εισαγωγή πλαφόν σε βασικά αγαθά και είδη πρώτης ανάγκης.
Τελευταίες άφησα τις τράπεζες. Από την πρώτη στιγμή ζητήσαμε να ανασταλούν οι δόσεις και οι τόκοι των δανείων τουλάχιστον μέχρι το τέλος του χρόνου. Δυστυχώς η Κυβέρνηση και πάλι έβαλε το συμφέρον των τραπεζών πάνω από το συμφέρον της κοινωνίας με αποτέλεσμα να φέρει ένα νόμο κομμένο ραμμένο στα «θέλω» των τραπεζών που αφήνει εκτός πολύ μεγάλο αριθμό δανειοληπτών και αναγκάζει όσους θα μπουν στο σχέδιο να πληρώσουν παραπάνω από αυτά που θα πλήρωναν.
3. Η οικονομία αυτή την περίοδο βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση. Οικονομολόγοι και ακαδημαϊκοί κάνουν λόγο για μια μεγάλη οικονομική κρίση που μας περιμένει. Πως θεωρείτε πως πρέπει να θωρακιστεί η οικονομία;
Νομίζω ότι τα διδάγματα της πανδημίας έχουν απομυθοποιήσει αρκετά δόγματα της καπιταλιστικής ανάπτυξης στις σύγχρονες κοινωνίες. Το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού και της λιτότητας που κυριάρχησε τις προηγούμενες δεκαετίες και κορυφώθηκε με την τραπεζική κρίση μοιάζει σήμερα κακόγουστη φάρσα. Είναι φανερό ότι η φιλοσοφία που λέει ότι για να υπάρξει ανάπτυξη πρέπει να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες και να υπάρξουν ιδιωτικοποιήσεις δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις μεγάλες προκλήσεις και τις αλλαγές της ανθρωπότητας. Το παράδειγμα της Ιταλίας και της Ισπανίας με το δημόσιο σύστημα υγείας υπό κατάρρευση έδειξαν με το πιο τραγικό τρόπο τις συνέπειες που αφήνει στην ανθρωπότητα ο παραλογισμός του νεοφιλελευθερισμού, απέναντι στο πως η Κίνα με ένα διαφορετικό μοντέλο αντιμετώπισε πολύ πιο άμεσα και αποτελεσματικά τη πανδημία.
Η ανάγκη για στήριξη της οικονομίας από το Κράτος σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες αλλά και ο κεντρικός ρόλος που διαδραματίζουν τα δημόσια νοσηλευτήρια δείχνουν το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε. Το ΑΚΕΛ έχει ετοιμάσει πρόταση για τη στήριξη των εργαζομένων και της οικονομίας για την επόμενη μέρα έχοντας κατά βάση αυτά τα διδάγματα.
Η πρόταση μας θέτει δυο βασικές προτεραιότητες: Πρώτο, την στήριξη του εισοδήματος των εργαζομένων και των νοικοκυριών και δεύτερο, την προστασία των θέσεων εργασίας, μέσα από τη στήριξη των επιχειρήσεων και των αυτοτελώς εργαζόμενων ώστε να διατηρήσουν την οικονομική δραστηριότητά τους και να μην προχωρήσουν σε μαζικές απολύσεις εργαζομένων. Προτεραιότητα είναι να μείνουν οι εργαζόμενοι στην οικονομία παρά να παρέχει το Κράτος επιδόματα ανεργίας.
4. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, το ποιος θα επωμιστεί το βάρος είναι αποτέλεσμα μιας σκληρής μάχης μεταξύ των εργαζομένων και του κεφαλαίου. Τι να περιμένουν οι εργαζόμενοι αυτή τη φορά; Τι μπορεί να γίνει για να μην φορτωθεί το βάρος και αυτής της κρίσης στις πλάτες τους;
Σε περιόδους σαν και αυτή το πώς θα επιμεριστούν οι ευθύνες και τα βάρη της επόμενης μέρας ανάμεσα στους εργαζόμενους και το κεφάλαιο δεν είναι μόνο το αποτέλεσμα μιας στείρας τεχνοκρατικής προσέγγισης αλλά μια διαδικασία που αντανακλά τους πολιτικούς και κοινωνικούς συσχετισμούς της περιόδου. Για αυτό και το ΑΚΕΛ μαζί με το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα έχουν θέσει ως βασικούς στόχους της επομένης μέρας αφενός την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων στους χώρους δουλείας αφετέρου την προστασία από τις απολύσεις και την εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης. Σε αυτή τη φάση πρέπει να στηριχθούν οι άνθρωποι για να στηριχθούν οι επιχειρήσεις και η οικονομία.
Επιμέλεια
Σοφία Λαζαρή
Ανδρέας Σιόκουρος
Συντακτική Επιτροπή «Ν»