09 Φεβρουαρίου 2014, ΕΤΚΑ – ΠΕΟ, Λευκωσία
Θα ξεκινήσω με τις ευχαριστίες μου να είμαστε εδώ και να εκφράσουμε κάποιες σκέψεις, προβληματισμούς γύρω από τα θέματα που απασχολούν το σημερινό Παγκύπριο Συμπόσιο της ΠΕΟΜ και την ίδια ώρα να συγχαρώ την ΠΕΟΜ για την καθιέρωση και την κατ’ εξακολούθηση χρονική επανάληψη αυτού του θεσμού, που δίνει την ευκαιρία για ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών γύρω από σημαντικά ζητήματα που αφορούν το μαθητικό κίνημα. Να εκφράσω τη χαρά μου και τις ευχαριστίες μου, γιατί είναι σε αυτό το Συμπόσιο εδώ μαζί μας ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας κ. Τάσου, που για πρώτη φορά αν δεν κάνω λάθος είναι πρόεδρος της επιτροπής εδώ και αυτό είναι σημαντικό. Ξέρετε ότι έχουμε καταγεγραμμένες διαφωνίες, αλλά πρέπει να πω και να υπογραμμίσω πως με τον κ. Τάσου έχουμε μια ειλικρινή σχέση που επιτρέπει και διασφαλίζει τον αλληλοσεβασμό και αυτό είναι σημαντικό σε μια προσπάθεια να βρίσκουμε, αν είναι δυνατό και όπου υπάρχουν κοινές λύσεις, συναινετικές λύσεις στα προβλήματα που αφορούν στην εκπαίδευση του τόπου.
Θέλω να συγχαρώ και όλους εσάς, τους συναγωνιστές και τις συναγωνίστριες που είσαστε σήμερα εδώ, σε αυτό το Συμπόσιο, σε αυτό το χώρο, κάτι που για όλους σας αντιλαμβάνομαι – για την συντριπτική πλειοψηφία σας δεν είναι πρωτόγνωρο, αλλά τούτο δεν το κάνει και λιγότερο σημαντικό. Τι θέλω να πω- θέλω να πω ότι η πλειοψηφία δυστυχώς των συμμαθητών-τριων σας θα προτιμούσε να είναι αραχτός πάνω στον καναπέ, σε καμιά καφετέρια με το φραπεδάκι, πάνω από το ipad ή laptop και να αποβλακώνεται και γενικά να απέχει από οτιδήποτε έχει να κάνει με την πολιτική διαδικασία, την οργανωμένη πάλη, τη συλλογική διεκδίκηση. Είναι εκείνα που περίγραψε στην εισαγωγή της, η Χριστίνα Στεφανή προηγουμένως και δεν επιρρίπτουμε ευθύνες στους συμμαθητές/τριες σας. Είναι το σύστημα (σ.σ. καπιταλισμός) που εξωθεί σε αυτόν τον παθητικό τρόπο ζωής, στη λογική της αποβλάκωσης. Το σύστημα θέλει απλώς κρίκους στις τροχαλίες της παραγωγής του πλούτου για ορισμένους, για να εξυπηρετούνται τα συμφέροντα ενός συγκεκριμένου κατεστημένου, δεν θέλει ανθρώπους ούτε σκεφτόμενους, ούτε ενεργούς, ούτε και επικίνδυνους για να χαλάσουν τα προνόμια κάποιων.
Να κάνω ακόμα μια παρατήρηση που έχει να κάνει με το θέμα μας σήμερα και να το σημειώσουμε από κοινού κ. Πρόεδρε, είχατε και έχετε δικαίωμα στην κάλυψη των ΜΜΕ. Έχουμε εδώ 150 και πλέον μαθητές που έρχονται για να συζητήσουν, να προβληματιστούν, να ανταλλάξουν εμπειρίες. Δεν κάνουν τον κόπο τα ΜΜΕ και δεν θεωρούν σημαντικό να είναι εδώ, αλλά θεωρούν σημαντικό εάν κάποιος από εσάς, κάποιος συμμαθητής σας εμπλακεί σε ένα καυγά σε ένα σχολείο στη Λεμεσό, στην Πάφο, στη Λευκωσία ή οπουδήποτε αλλού να τρέξουν εσπευσμένα και να είναι εκεί μήπως και χάσουν τίποτε. Γιατί θεωρούν υποχρέωση τους τα ΜΜΕ να είναι παρόντες καλλιεργώντας τέτοια πρότυπα; Αν θέλεις να προβληθείς, σου λένε στην ουσία πως είναι εύκολος ο τρόπος: κάνε κανένα καυγά. Το να κάνεις αυτά που κάνετε εσείς σήμερα, όχι μόνο εσείς και μέσα στα σχολεία, όσα όμορφα και δημιουργικά γίνονται δεν έχουν αξία και δεν προβάλλονται.
Λοιπόν, αυτά ως εισαγωγή και επειδή έχουν λεχθεί από τους προλαλήσαντες πάρα πολλά, θέλω να προσεγγίσω το ζήτημα των δικαιωμάτων κάτω από ένα, θα προσπαθήσω πιο ευρύ πρίσμα. Ξέρετε ότι, ανθρώπινα δικαιώματα μέρος των οποίων είναι και των μαθητών, δεν υπήρχαν πάντοτε στην ιστορία της ανθρωπότητας. Όταν ο άνθρωπος ζούσε περίπου όπως το ζώο, απομονωμένος, μόνος του, ξεχωριστά δηλαδή, δεν υπήρχε και θέμα δικαιωμάτων. Δικαιώματα ξεκίνησαν να εμφανίζονται υποτυπωδώς, όταν οι άνθρωποι έσμιξαν σε κοινωνίες, άρα αυτό δημιουργούσε την ανάγκη να οργανωθούν οι μηχανισμοί και οι τρόποι που θα αναπτύσσονταν οι σχέσεις μεταξύ τους. Κατ’ ακρίβεια, ανθρώπινα δικαιώματα στο σύγχρονο κόσμο, πραγματικά δικαιώματα εμφανίζονται πρώτη φορά με τη Γαλλική Επανάσταση, ισχυροποιούνται με την οικουμενική διακήρυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ το 1948, μετά την καταστροφή του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και βεβαίως στην πορεία εξελίσσονται μέσα από συμβάσεις, διεθνείς και περιφερειακές, που προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Γιατί το λέω τούτο; Για να υποδείξω το εξής – όταν είχαμε τη γαλλική επανάσταση και τη διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου (διακήρυξη για ισότητα, αλληλεγγύη, αδελφοσύνη), ο Μαρξ ήταν έντονα επικριτικός πρέπει να ξέρετε και είναι σημαντικό να έχουμε υπόψη μας και γνώση της Αριστερής, της Μαρξιστικής προσέγγισης γύρω από τα δικαιώματα, τα ανθρώπινα δικαιώματα όποια κι αν είναι αυτά, είτε ατομικά, είτε πολιτικά, είτε κοινωνικά, είτε μαθητικά. Γιατί ήταν επικριτικός ο Μαρξ στις αντιδράσεις του; Δεν ήταν επικριτικός απέναντι στη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ήταν έντονα επικριτικός γιατί όπως κατέγραφε, αυτά δεν θα μπορούσαν ποτέ να εφαρμοστούν στην πράξη στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος. Θεωρούσε πως ήταν λόγια εν πολλοίς κενά περιεχομένου. Ήταν περισσότερο αν θέλετε επιθυμία, παρά κάτι που θα μπορούσε να συντελεστεί στην πράξη για όλους τους ανθρώπους, να έχουν όλοι οι άνθρωποι ίσα κατοχυρωμένα δικαιώματα απέναντι στο νόμο. Εάν μεταφέρουμε τον προβληματισμό του Μαρξ στις σημερινές συνθήκες, τι θα μπορούσαμε να πούμε; Ένα από τα κεντρικά ζητήματα που το κίνημα της Αριστεράς, αλλά και η ΠΕΟΜ θέτει και για το οποίο έγινε πολύς λόγος, είναι η διασφάλιση των ίσων ευκαιριών στο σχολείο. Είναι ποτέ δυνατό αυτό το πράγμα να γίνει στην πράξη; Ο Μαρξ τι είχε γράψει τότε: βεβαίως, διασφαλίζεται το δικαίωμα κάποιου πλούσιου, κάποιου κεφαλαιοκράτη, κάποιου κροίσου αν θέλει να κοιμάται κάτω από το γεφύρι και την ίδια ώρα να διασφαλίζεται το δικαίωμα κάποιου φτωχού αν του επιτρέπεται και αν επιθυμεί να πάει να φάει σε ένα ακριβό εστιατόριο. Υπάρχει περίπτωση να συμβεί, είτε το ένα, είτε το άλλο; Προφανώς όχι.
Υπάρχει περίπτωση να μιλάμε για πραγματικές ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση και ισότητα όλων των μαθητών μας; Σας λέμε δεν υπάρχει. Κάνοντας μια υπογράμμιση, διότι η Αριστερά δεν μένει εκεί και ειδικά η Αριστερά στην Κύπρο και τούτο βγαίνει μέσα από εκείνα που έχουν αναλυθεί από τους προλαλήσαντες, ποια θα έπρεπε να ήταν η ανάλυση, εάν ήταν μια άσοφη δογματική προσέγγιση, αφού ο καπιταλισμός συνοδεύεται από κάποια εγγενή χαρακτηριστικά όπως είναι η ανισότητα, ποιο είναι το νόημα να παλεύουμε, να βελτιώσουμε τα δικαιώματα μας; Προφανώς και δεν είναι έτσι τα πράγματα. Θα πρέπει να έχετε ακούσει πάρα πολλές φορές ότι το εκπαιδευτικό σύστημα, η εκπαίδευση, τα σχολεία μας μπορεί ναι, απλώς να αναπαράγουν τις ταξικές ανισότητες μέσα από το σχολείο και μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία, μπορεί όμως μέσα από μια διαφορετική πολιτική και φιλοσοφία να λαμβάνονται εκείνα τα μέτρα τα οποία θα απαμβλύνουν ουσιαστικά, όχι θα εξαλείψουν κοινωνικές και ταξικές ανισότητες. Αυτά δεν ξέρω αν σας φαίνονται θεωρητικά και πάλι θα μιλήσω με παράδειγμα- εάν ληφθούν μέτρα τα οποία θα αντιμετωπίζουν αποφασιστικά τη σχολική αποτυχία εντός της σχολικής μονάδας και πραγματικά θα εξισώνουν τις δυνατότητες επιτυχίας των μαθητών που προέρχονται από φτωχότερα ή καλύτερα από τα στρώματα εκείνα τα οποία υπολείπονται σε εμπειρίες, δηλαδή το πολιτιστικό – μορφωτικό περιβάλλον από το οποίο προέρχονται είναι υποβαθμισμένο και όταν λέμε πολιτιστικό περιβάλλον, εννοούμε οι ευκαιρίες που έχουν στο περιβάλλον τους είναι υποβαθμισμένες σε σχέση με κάποιους άλλους. Εκείνα τα παιδιά έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να οδηγηθούν σε σχολική αποτυχία.
Λοιπόν, σε εκείνη την περίπτωση που λαμβάνονται μέτρα για τη σχολική αποτυχία, τότε ναι, κάνεις σημαντικά βήματα για να μπορέσεις να απαμβλύνεις το πρόβλημα των ανισοτήτων. Εκεί είναι που στόχευε η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και τέθηκαν οι βάσεις για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις όλοι οι μαθητές μας, όχι απλά να έχουν ίσες ευκαιρίες (και αυτό είναι έτσι λίγο απατηλό) με ποια έννοια, εάν δίνεις ίσες ευκαιρίες σε άνισους, αυτόματα απλώς αναπαράγεις και συντηρείς την ανισότητα. Για να διασφαλίσεις στην πράξη τις ίσες ευκαιρίες, πρέπει να εξισώνεις τις δυνατότητες, αφού προέρχονται κάποιοι από διαφορετικά περιβάλλοντα πρέπει να ενισχύεις εκείνους που είναι ευάλωτοι, πιο αδύνατοι. Λοιπόν, αυτό δώσαμε μάχη και συνεχίζουμε να δίνουμε μάχη για να διασφαλιστεί μέσα από την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Θέλω να πιστεύω -είναι εγγεγραμμένο μέσα κ. Πρόεδρε το ζήτημα της μεταρρύθμισης των αναλυτικών προγραμμάτων, το έχετε και στα κείμενα σας που έχετε μπροστά σας, θα ελέγχουμε ώστε να υπάρξει ομαλή εφαρμογή των νέων αναλυτικών προγραμμάτων, γιατί αρκετά πράγματα που ξέρουμε ότι συμβαίνουν, μας δημιουργούν ανησυχίες. Δεν θέλω να το επεκτείνω περισσότερο, στα παραδείγματα στα οποία μπορούμε να αναφερθούμε είναι πάρα πολλά που τεκμηριώνουν το βασικό σκεπτικό που είπαμε -ότι δηλαδή, δεν εξαλείφονται ή δεν μπορούν να διασφαλιστούν πλήρως διακηρυγμένα δικαιώματα όπως της ισότητας, την ίδια ώρα όμως, μπορούμε να παλεύουμε για την καλυτέρευση τους.
Παραπαιδεία -η παραπαιδεία είναι ένας ακόμα μηχανισμός αναπαραγωγής των ταξικών και κοινωνικών διακρίσεων και τούτο αφορά κυρίως τους μαθητές μας που προέρχονται από τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα. Στόχος που έθεσε η μεταρρύθμιση, π.χ. είναι να μην χρειάζεται ο γονιός να γίνεται δάσκαλος ή καθηγητής στο σπίτι την ώρα που θα χρειαστεί να στηρίξει το παιδί του. Η όλη διαδικασία, αλλά και η εμπέδωση των όσων διδάσκονται στην τάξη να τελειώνει στο σχολείο, διότι πολλοί γονείς δεν έχουν τη δυνατότητα να μετατρέπονται είτε σε δάσκαλους, είτε σε καθηγητές, όταν ένας γονιός είναι αμόρφωτος και τέλειωσε το δημοτικό ή δεν έχει ψηλό μορφωτικό επίπεδο πολύ λιγότερο θα μπορεί να βοηθήσει το παιδί του και άρα αναπαράγονται έτσι οι ανισότητες. Τα παλέψαμε και τα παλεύουμε αυτά, χωρίς ψευδαισθήσεις όμως ότι θα φτάσουμε στην ισότητα. Δεν είναι, πως να το κάνουμε, το παιδί του Μπιλ Γκέιτς να πω τώρα, το ίδιο με το παιδί του αφροαμερικανού που γεννιέται στο Μπρονξ. Δεν υπάρχει περίπτωση. Οι πιθανότητες να γίνει γιατρός κάποιος γιος ή κόρη αφροαμερικανού που έζησε στο Μπρονξ είναι απειροελάχιστες, οι περισσότερες πιθανότητες είναι ότι θα πουλά ναρκωτικά στα 10 του ή στα 12 του. Καταλαβαίνετε αυτό είναι το σύστημα.
Ακόμα κάποιες διευκρινίσεις σε ότι αφορά στο θεωρητικό περισσότερο μέρος των δικαιωμάτων – κάθε δικαίωμα που παραχωρείται την ίδια ώρα δημιουργεί και υποχρέωση. Δεν μιλήσαμε εδώ για τις υποχρεώσεις μας -θυμούμαι όταν ήμουν Γ.Γ. της ΕΔΟΝ και μιλούσα σε ένα αντίστοιχο σεμινάριο της ΠΕΟΜ και επειδή είχαμε τη συζήτηση τότε, κατά πόσον θα απαγορεύεται η χρήση των κινητών τηλεφώνων μέσα στα σχολεία εντελώς, κάναμε μια συζήτηση τότε και λέγαμε, οι μαθητές πρέπει να έχουν το δικαίωμα να παίρνουν τα κινητά στο σχολείο για οτιδήποτε τους χρειαστεί. Είπαμε όμως να μπουν ρυθμίσεις, ώστε οι μαθητές να μην χρησιμοποιούν το κινητό την ώρα που η δασκάλα είναι γυρισμένη πάνω στον πίνακα και γράφει (παράδειγμα αθλητικής εκπομπής και μαθητή). Καταλαβαίνετε ότι δεν είναι δυνατό να μην μπουν περιορισμοί εκεί και όπου υπάρχουν δικαιώματα και ξέρετε ότι οι περιορισμοί μπαίνουν εκεί όπου τα δικά μας δικαιώματα μπαίνουν στα δικαιώματα των άλλων και δημιουργούν πρόβλημα. Είναι σημαντικό και θέλω να στείλω και αυτό το μήνυμα, να τηρούμε τις υποχρεώσεις μας όταν θέλουμε τα δικαιώματα μας, είναι βασικό. Διαφορετικά δεν γινόμαστε πιστευτοί. Υπάρχει και κάτι επίσης με τα δικαιώματα το οποίο το έχουμε και δεν είναι θεωρητικό -είπα προηγουμένως ότι τα δικαιώματα μας σταματούν εκεί που ξεκινούν τα δικαιώματα των άλλων , π.χ. καλάν, λέει κάποιος, ποιον ενοχλώ εγώ αν γίνω πρεζάκιας δεν είναι δικαίωμα μου (;), δεν ενοχλώ κανένα άλλο. Τα δικαιώματα περιορίζονται και σε αυτή την περίπτωση, όταν πρόκειται να προστατεύσεις την ανθρώπινη ζωή που είναι πολυτιμότατη και επειδή γίνεται και μια συζήτηση τώρα για την αποποινικοποίηση, για αυτό το είπα, ε δεν θα συναινέσουμε εμείς σε μια παρεξηγημένη έννοια της διασφάλισης του ατομικού δικαιώματος. Να δημιουργήσουμε εύφορο έδαφος για να μετατρέψουμε σε πρεζάκηδες τη νεολαία μας και τους μαθητές μας. Εκείνο που ξεκίνησα να λέω, περί της αποβλάκωσης πάνω από τα ipad και τα laptop κτλ, να έχουμε μια πιο προχωρημένη πράξη αποβλάκωσης, που είναι επικίνδυνη και για τη ζωή πλέον, που είναι η χρήση ναρκωτικών επειδή είναι και καλά δικαίωμα μας. Και εδώ υπάρχουν σαφείς περιορισμοί και αυτό όχι από την άποψη της νομιμότητας. Για εμάς καταλαβαίνετε είναι στάση ζωής της Αριστεράς. Ένας άνθρωπος που είναι ουσιοεξαρτώμενος, είναι περισσότερο έρμαιο στα χέρια του κατεστημένου, από ένα που είναι απλώς αδιάφορος και είναι επίσης έρμαιο και δεν ασχολείται με τίποτα και με κανένα. Αυτό εμείς, δεν πρόκειται ποτέ να το επιτρέψουμε όσο περνά από το δικό μας το χέρι.
Τα κεντρικά ζητήματα στα οποία παρουσιάζονται, συναγωνιστές/τριες, τριβές μέσα στο σχολείο, έχουν να κάνουν με το μοντέλο του σχολείου που έχουμε στην Κύπρο. Επίσης, έχουν να κάνουν με τα ζητήματα του μαθητικού συνδικαλισμού, που ως ένα βαθμό είναι αλληλένδετα, δηλαδή αν έχουμε δημοκρατικό ή αυταρχικό σχολείο. Είπε ο Χάρης προηγουμένως, για τα ζητήματα της μαθητικής στολής. Δυστυχώς τούτος είναι και ο λόγος που θέλαμε να καταργηθεί η στολή. Τα ζητήματα της πειθαρχίας εξαρτούνται από το μαλλί, το μήκος της φούστας, το χρώμα του παντελονιού, αν είναι σχισμένο κτλ, από την εμφάνιση γενικά των μαθητών. Αντί το βάρος να δίνεται στη συμπεριφορά των μαθητών δίνεται στην εμφάνιση, στο περιτύλιγμα και όχι στην ουσία. Είμαστε μια κοινωνία του περιτυλίγματος, πολύ περισσότερο από άλλες κοινωνίες η αλήθεια. Είναι δυνατό εν έτει 2014, να συζητούμε αυτά τα πράγματα (αποβολή μαθήτριας στη Λάρνακα λόγω μαλλιού), πράγματα τα οποία δεν συμβαίνουν πουθενά αλλού στην Ευρώπη; Είμαστε η τελευταία χώρα που ασχολούνται ακόμα με τρίχες οι εκπαιδευτικοί και οι καθηγητές και όχι πώς θα διαμορφώσουν ανθρώπους σωστούς, ολοκληρωμένους, να επιβιώνουν σε τούτους τους πολύ δύσκολους καιρούς, που να έχουν κριτική άποψη και σκέψη. Αυτό είναι μέρος του αυταρχικού σχολείου, όπως και μια σειρά άλλες λογικές που υπάρχουν. Θα πρέπει να συνεχίσουμε την πάλη ενάντια στο αυταρχικό σχολείο, να σταματήσουν να βλέπουν τα σχολεία ως άλλες φυλακές, επειδή περάσαμε και αυτό το στάδιο -θέλανε να κτίζουν μαντρότοιχους με συρματοπλέγματα και να κλείνουμε μέσα τον μαθητικό πληθυσμό. Αυτές οι απόψεις δεν εξαφανίστηκαν. Υπάρχουν ακόμα και ύστερα διερωτούνται όταν έχει καμιά αργία ή κινητοποίηση, γιατί οι μαθητές πάνε οπουδήποτε αλλού ή το ότι με την πρώτη ευκαιρία το σκάνε και πάνε και αράζουν κάπου. Αφού το σύστημα τους εξωθεί να αισθάνονται ως φυλακισμένοι. Δεν δικαιολογώ το σκασιαρχείο ή το να έχουμε κινητοποίηση για το Πολυτεχνείο και να πηγαίνουμε στα καφέ. Εξηγώ όμως γιατί η πλειοψηφία κάνει αυτό το πράγμα και μόνο όσοι είναι συνειδητοί, οργανωμένοι έχουν βάθος, έχουν αντίληψη όπως εσείς θα είναι εκεί μπροστά στους αγώνες. Οι κανονισμοί για τους οποίους γίνεται λόγος, με τα παιδαγωγικά μέτρα τα οποία πρέπει να υπάρχουν, προτού πάμε σε ποινές, είναι ήδη μέρος της πραγματικότητας των κανονισμών. Η λογική του πονάει κεφάλι – κόβει κεφάλι, σταμάτησε από τότε τουλάχιστον στα χαρτιά -παραβιάζονται οι κανονισμοί όμως πολλές φορές και δεν ακολουθούνται οι διαδικασίες που προβλέπονται τα παιδαγωγικά μέτρα, είναι και αυτό κάτι το οποίο πρέπει να επισημάνουμε.
Θέλω να τελειώσω με το εξής. Για να μπορούμε να μιλούμε για διασφάλιση των δικαιωμάτων των μαθητών μας, πρέπει να διασφαλιστεί πλήρως και ο μαθητικός συνδικαλισμός και η ελευθερία άποψης και η ελευθερία δράσης των μαθητικών οργανώσεων. Διαφορετικά τα βήματα που θα κάνουμε θα είναι αργά στη διασφάλιση των δικαιωμάτων των μαθητών και είναι πρόκληση φίλε Πρόεδρε της Επιτροπής Παιδείας. Ήμουν πριν 15 μέρες σε αποστολή του Κόμματος με τα σκανδιναβικά κόμματα και μου περιέγραψαν από την αρχή μέχρι το τέλος πως εξωθούν τους μαθητές να κομματικοποιηθούν, να έχουν ενεργό και κομματικό ρόλο, να αναζητούν ευκαιρίες, όχι μόνο στις εκλογές, να πάρουν τα κόμματα μέσα στα σχολεία, να γίνεται πολιτικός διάλογος, οι μαθητές να εμπλέκονται σε αυτό τον πολιτικό διάλογο και να τους οδηγούν σε πολιτικοποίηση και κομματικοποίηση. Εμάς, η εικόνα που κάποιοι προσπαθούν να περάσουν είναι ότι, είναι μπαμπούλες τα κόμματα και ξέρετε αυτοί οι κάποιοι ποιοι είναι, τα ίδια τα κόμματα -όχι το δικό μας βέβαια. Είπε αρκετά ο Χάρης Καράμανος, δεν θέλω να το επεκτείνω, αλλά ο φανατισμός τον οποίο κάποιοι επικαλούνται δεν είναι αποτέλεσμα της συμμετοχής, της πολιτικοποίησης και της κομματικοποίησης. Ο φανατισμός είναι αποτέλεσμα της άγνοιας, ο κομματικός φανατισμός τον οποίο δεν υιοθετούμε είναι αποτέλεσμα της άγνοιας επαναλαμβάνω -θυμούμαι πολύ χαρακτηριστικά όταν κάποιοι ανεγκέφαλοι πήγαν να κάψουν πάνω στην κερκίδα την ελληνική σημαία και έτρεχαν οι ΕΔΟΝίτες να τους σταματήσουν – τι καταλάβαινε εκείνος ο οποίος έκαιγε ένα σύμβολο που σημαίνει ελευθερία ή θάνατος, ένας ύμνος στην ελευθερία και που εμείς ως Αριστερά είμαστε οι πρώτοι που πρεσβεύουμε και πολεμούμε για αυτή; Αν ήξερε τι συμβολίζει εκείνη η σημαία υπάρχει περίπτωση να την έκαιγε; Δεν ήξερε. Η επαφή του με την Αριστερά έχει απόσταση από εδώ μέχρι τη σελήνη, ενώ όταν είσαι Αριστερός δεν υπάρχει περίπτωση να μην δέχεσαι τα σύμβολα, δεν υπάρχει περίπτωση να μην είσαι σε θέση να συζητήσεις. Αυτό κάνεις, συζητάς, ακούς διαφορετικές απόψεις, μπορεί να μην δέχεσαι την αντίθετη άποψη, να επιχειρηματολογήσεις όμως, να υπερασπιστείς με πάθος τη δική σου άποψη, αλλά μαθαίνεις και αποκτάς κουλτούρα όταν ακούς την άλλη άποψη. Όχι να την αφορίζεις. Και αυτό είναι που κάνουν όσοι είναι κοντά στην Οργάνωση τόσα χρόνια, όσο πιο κοντά είναι στην ΕΔΟΝ, τόσο λιγότερο φανατισμένοι είναι, διότι κτίζουν μια κουλτούρα δημοκρατική, που τους βοηθά να υπερασπίζονται με πάθος την ιδεολογία τους, αλλά την ίδια ώρα τους οδηγά να υπερασπίζονται με πάθος το δικαίωμα του άλλου να έχει τη δική του άποψη και να την εκφράζει.
Η κατάληξη και σε αυτό το ζήτημα είναι ότι, η περισσότερη ωριμότητα, η περισσότερη δημοκρατική κουλτούρα, η περισσότερη ανοχή, ο λιγότερος φανατισμός θα εξυπηρετηθούν εάν και εφόσον κ. Τάσου, διασφαλίσουμε τη λειτουργία των μαθητικών οργανώσεων μέσα στα σχολεία και όχι το αντίστροφο.
Η κατάληξη μου είναι η εξής: με όλα όσα έχω πει, βγαίνει ένα βασικό συμπέρασμα -τα ανθρώπινα δικαιώματα γενικότερα και ειδικότερα τα δικαιώματα σας ως μαθητές, ποτέ δεν ήταν και ποτέ δεν θα είναι κάτι στατικό, κάτι δοσμένο και κάτι αναλλοίωτο. Τα δικαιώματα είναι μια διαδικασία που έχει δυναμικό χαρακτήρα, που συνεχώς εξελίσσεται και μεταβάλλεται και που είναι δυνατό να εκφραστεί με πισωγυρίσματα. Αυτό που έχει λεχθεί και τονιστεί αρκετά σήμερα και θέλω να τελειώσω και εγώ μαζί του και το οποίο είναι σύνθημα μας ως ΕΔΟΝ, ως ΠΕΟΜ, όλες αυτές τις δεκαετίες: Τίποτε μα τίποτε δεν χαρίζεται, όλα είναι με αγώνες, με οργανωμένη πάλη, με διεκδίκηση που κατακτιούνται! Όλα μα όλα, πρώτα τα δικαιώματα μας!
