Της Χρύσως Σωτηρίου
Κεντρικό Γραφείο Περιβάλλοντος και Υγείας ΕΔΟΝ
Τοπική Οργάνωση Νέων Εργαζομένων Ορμήδειας
Εμπνευσμένος από μια διαστημική φωτογραφία, ένας «ρομαντικός» σύγχρονος αστρονόμος, περιέγραψε τη Γη ως μια χλωμή μπλε κουκίδα στο αχανές σύμπαν. Ένα μικρό στίγμα στο απέραντο κοσμικό σκοτάδι που δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο, μα και τίποτα λιγότερο, από το σπίτι μας. Γυρίζοντας τα μάτια μας σε αυτό τον κόσμο, παρατηρούμε ένα πλούσιο φυσικό περιβάλλον το οποίο αργοπεθαίνει.
Το περιβάλλον αποτελεί ένα περίπλοκο σύστημα, με υποσυστήματα τα οποία βρίσκονται σε μόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Βασικό στοιχείο του, ασφαλώς ο άνθρωπος, γεγονός το οποίο καθιστά το περιβάλλον όχι μόνο ένα φυσικό φαινόμενο, αλλά και κοινωνικό. Έτσι λοιπόν οι κοινωνικοί παράγοντες, οι κοινωνικοοικονομικές και ιστορικές εξελίξεις, παίζουν κύριο ρόλο στη θέση και στην κατάσταση του περιβάλλοντος. Αυτό το κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο που γίνεται παγκόσμιο στη διάρκεια του 20ου αιώνα, αναμφισβήτητα επιδρά έντονα και αρνητικά σε αυτό.
Η καταστροφική μανία του καπιταλιστικού κέρδους ακουμπά κάθε πτυχή του περιβάλλοντος και προκαλεί βίαιες αλλαγές, μη συγκρίσιμες με τις φυσικές αλλαγές που επέρχονται στο περιβάλλον ως έναν οργανισμό διαρκώς μεταβαλλόμενο και εξελισσόμενο. Αυτές οι μόνιμες και συνεχώς μεγαλύτερης έντασης επεμβάσεις, τείνουν σε μία αλόγιστη περιβαλλοντική υποβάθμιση. Η ρύπανση της ατμόσφαιρας, η ρύπανση των υδάτινων πόρων, η ξηρασία, οι ερημοποιήσεις, τα έντονα καιρικά φαινόμενα, η εξάντληση των φυσικών πόρων, είναι κάποια από αυτά που εμφανίζονται στη μακριά λίστα των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Και όλα αυτά έχουν πάρει τη θέση των φυσικών και αργών αλλαγών στις οποίες υποβάλλεται ένα υγιές περιβάλλον. Εκεί που ένας οργανισμός ανανεώνεται τώρα καταστρέφεται.
Η περίοδος που διανύουμε αποτελεί αναμφισβήτητα κρίσιμο σημείο και η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων προβάλλεται ως ζήτημα άμεσης προτεραιότητας. Αντιμετωπίζοντας την περιβαλλοντική κρίση, τα μάτια στρέφονται σε όλο τον πλανήτη. Είναι ξεκάθαρα ένα οικουμενικό και αδιαίρετο ζήτημα, το οποίο καλείται να αντιμετωπίσει ένας διαιρεμένος κόσμος. Το πρόβλημα ανάγεται στην επίτευξη μιας δυναμικής ισορροπίας μεταξύ της ποιότητας της ζωής και της ποιότητας του περιβάλλοντος, μέσω της διαμόρφωσης ενός αειφόρου μοντέλου ανάπτυξης. Αυτή η κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με μια δυναμική παρέμβαση ξεκινώντας από επίπεδα κοινοτήτων και παίρνοντας εθνικές και παγκόσμιες διαστάσεις.
Η μεταφορά ευθυνών, για την αναχαίτιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, από το επίπεδο πολιτικής σε ατομικό επίπεδο δεν αποτελεί τη λύση σε καμία περίπτωση. Η αναγνώριση, όμως, και η κατανόηση και στο επίπεδο της ατομικής συνείδησης των πολυδιάστατων περιβαλλοντικών ζητημάτων που πλήττουν την κοινωνία μας, αποτελεί καίριο σημείο για την υπεράσπιση και διεκδίκηση μιας περιβαλλοντικής πολιτικής με σημείο αναφοράς το κοινωνικό και όχι την εμπορευματοποίηση του περιβαλλοντικού ζητήματος.
Έχοντας υπόψη αυτό, το περιβαλλοντικό πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ολιστικά, εάν δεν αναλάβει τη διαχείριση του η κοινωνία ως συλλογικότητα. Παρόλα αυτά, δεν αναιρείται η ανάγκη για ανάπτυξη ενός δυνατού περιβαλλοντικού κινήματος, συνδυάζοντας μια ισχυρή περιβαλλοντική εκπαίδευση με την κοινωνική και δημοκρατική αντίληψη διαχείρισης του. Η ευθύνη μας για ενίσχυση της περιβαλλοντικής κουλτούρας λαμβάνει ιδιαίτερο βάρος ανάμεσα στη νεολαία. Οφείλουμε να διαμορφώσουμε πολίτες περιβαλλοντικά συνειδητούς, ικανούς να αντιδράσουν, να διεκδικήσουν.
