Η πρωτοφανής για τα παγκόσμια δεδομένα οικονομική κρίση του Καπιταλισμού, που έχει διασύρει και παρασύρει προς τον πάτο ισχυρές και μη οικονομίες, κρούει πλέον τoν κώδωνα του κίνδυνου και ζητά επιτακτικά από κράτη, ευρωπαϊκά δίκτυα, εμπειρογνώμονες και άλλα συναφή, να μιλήσουν για τη φτώχεια. Βέβαια, η φτώχεια δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο για τα σύγχρονα κοινωνικά δεδομένα, ούτε για το καπιταλιστικό σύστημα, το οποίο, με ή χωρίς κρίση, πάντοτε φρόντιζε να συντηρεί στις τάξεις του φτωχούς. Παλαιότερα το θέμα της φτώχειας συνδεόταν από πολλούς κυρίως με τις υπανάπτυχτες χώρες, και προκαλούσε τη συμπόνια των πολιτισμένων αναπτυγμένων χωρών. Τι γίνεται όμως όταν η φτώχεια, δεν στέκεται απλά στο κατώφλι του σπιτιού μας, αλλά έχει μπει μέσα για τα καλά;
Ως ΕΔΟΝ, επιδιώκοντας παρέμβαση στα κοινωνικά ζητήματα που ταλανίζουν την Κυπριακή κοινωνία και όχι μόνο, συμμετείχαμε σε Συνέδρια του Ευρωπαϊκού και Εθνικού Δικτύου Ενάντια στη Φτώχεια και ακούσαμε στοιχεία και προτάσεις σχετικά με το θέμα. Συγκεκριμένα, μιλώντας για την Κύπρο, σύμφωνα με στοιχεία του EUROSTAT για το 2010 15.8 % του πληθυσμού βρίσκεται στον κίνδυνο φτώχειας, εκ των οποίων 14.3% είναι άντρες, 17.2% είναι γυναίκες, 13.6% κάτω των 18 ετών και 41.2% είναι άνω των 65 ετών- ομάδα που παρουσίασε βελτίωση τα τελευταία χρόνια. Εκτός από τα παιδιά και τους συνταξιούχους που φαίνεται πιο πάνω ότι αποτελούν τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, μια ακόμη ομάδα που βρίσκεται στον κίνδυνο φτώχειας είναι οι μετανάστες. Σε δύο ακόμη θέματα δόθηκε ιδιαίτερη σημασία· το ένα ήταν ο ορισμός της φτώχειας και το άλλο ήταν οι δείχτες που χρησιμοποιούν οι χώρες για να μετρήσουν την φτώχεια. Στην Κύπρο ο δείχτης που χρησιμοποιείται είναι όταν κάποιος βρίσκεται κάτω από το 60% του μέσου μηνιαίου εισοδήματος. Ένα ακόμη σημαντικό ζήτημα που επικράτησε στις συζητήσεις των πιο πάνω συναντήσεων είναι η αμφισβήτηση του κατά πόσο η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για αντιμετώπισης της φτώχειας, λαμβάνοντας υπόψη τη στάση που τηρεί η Τρόικα στα δημόσια οικονομικά κρατών, αντιμετωπίζει όντως ή επιδεινώνει την φτώχεια.
Πολλοί είναι οι προβληματισμοί που απορρέουν από τα πιο πάνω. Με βάση τα στατιστικά στοιχεία ως ΕΔΟΝ τονίζουμε την ανάγκη να αυξηθεί η δημόσια μέριμνα προς τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Μέσα από τη δράση του Παιδικού Κινήματος της ΕΔΟΝ πάντοτε τονίζαμε την ιδιαίτερη σημασία που πρέπει να δοθεί στις ανάγκες των παιδιών, αποτελώντας προτεραιότητα στα όποια μέτρα λαμβάνονται. Το ίδιο ισχύει και για τις άλλες δύο κοινωνικές ομάδες που θίγονται περισσότερο από την τρέχουσα οικονομική κατάσταση. Κακίζουμε παράλληλα, όλους όσους προσπαθούν να ισοπεδώσουν τις κοινωνικές παροχές προς αυτές τις ομάδες, κυρίως προς την ομάδα των μεταναστών, στην προσπάθειά τους να εξυπηρετήσουν μικροπολιτικά συμφέροντα, δημιουργώντας παράλληλα φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβίας. Σε σχέση με τους δείχτες, μας προβληματίζει το κατά πόσο είναι όντος αντιπροσωπευτικοί, ή απλά, μέσα από μικρές μετατροπές τους, προσπαθούν να σκεπάσουν το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Τέλος σε ότι αφορά τον ορισμό της φτώχειας μέσα από το ερώτημα «WHAT IS POVERTY?», μένει να πούμε ότι οι συζητήσεις σε κλειστές αίθουσες δύσκολα μπορούν να ορίσουν την καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Στόχος μας λοιπόν θα πρέπει να είναι οι πράξεις και όχι οι λέξεις.
Σε μια τέτοια συζήτηση για τη φτώχεια, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, δεν μπορούν να μείνουν ασχολίαστες οι συνέπειες της παρέμβασης της Τρόικας στα δημόσια οικονομικά των κρατών. Δεν έχουμε καμία αμφιβολία ότι τέτοια μέτρα δεν βοηθούν ουσιαστικά στην εξυγίανση της οικονομίας, αλλά αντίθετα αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη και ευημερία των κρατών. Κατά συνέπεια, επηρεάζουν μακροπρόθεσμα τα κοινωνικά θεμέλια.
Ως ΕΔΟΝ θα συνεχίσουμε τους αγώνες μας για κοινωνική δικαιοσύνη και πρόοδο, ενάντια στις αδικίες που αναπαράγει συνεχώς το καπιταλιστικό σύστημα, εις βάρος διαφόρων κοινωνικών ομάδων και κυρίως εις βάρος των παιδιών. Τέλος, θα πρέπει να μας προβληματίσει όλους το γεγονός ότι τη στιγμή που σείονται τα θεμέλια της κοινωνίας, ακόμη αναρωτιόμαστε τι είναι φτώχεια!
Μαριάννα Δημοσθένους
Μέλος Κεντρικού Συμβουλίου ΕΔΟΝ
Κεντρική Υπεύθυνη Παγκύπριου Κινήματος Εδονόπουλων