65 ολόκληρα χρόνια συμπληρώνονται φέτος την 1η Απριλίου απο την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ. 65 χρόνια και πολλά έχουν λεχθεί, καταγραφεί και ειπωθεί για την μέρα αυτή που σημάδεψε, έκρινε και κρίνειακόμα την πορεία της Κύπρου και η οποία πρέπει να προσεγγίζεται με πολύ προβληματισμό. Σε ένα σύντομο χρονικό του αγώνα η αφετηρία μπορεί να σκιαγραφηθεί στην πρωτοβουλία της Ελληνοκυπριακής δεξιάς να οργανώσει και κατευθύνει ένοπλο αγώνα στην Κύπρο με απώτερο σκοπό την ένωση με την Ελλάδα.
Δεν ξεκίνησε το 1955 ο αντιαποικιακός αγώνας
Αξίζει να αναφερθεί πως όσο και αν μερικοί αρνούνται πεισματικά να αντικρύσουν και δεχθούν την πραγματικότητα και αλήθεια των ιστορικών γεγονότων, το ΑΚΕΛ, δήλωνε ήδη παρών στη μάχη έναντι του βρετανικού ζυγού και κινούσε στο εσωτερικό το λαό σε μαζική πάλη μέσα απο διαδηλώσεις, συλλαλητήρια και παλλαϊκές κινητοποιήσεις πράγμα που καταδεικνύει άμεσα πως η πάλη του λαού έναντι της αποικιοκρατίας και οι αγώνες για ανεξαρτησία δεν περιορίζονται όπως κάποιοι επιδιώκουν στην περίοδο 55-59 και δεν κατευθύνονται αποκλειστικά και άνευ ετέρου από μια και μοναδική οργάνωση όπως και πάλι πεισματικά επιδιώκεται να παρουσιάζεται.
Για αρχή αξίζει να καταγραφεί, και αυτό είναι γεγονός, ότι κανένας δεν αρνείται τον ηρωισμό και την αυτάπαρνηση που επέδειξαν αρκετοί αγωνιστές της ΕΟΚΑ. Οι θυσίες τους και η αγνή αγάπη για την πατρίδα που τους ώθησε στο να χαράξουν με το αίμα τους και με τον ηρωισμό τουςτην ιστορία της Κύπρου είναι κάτι που κανένας θέλει να μειώσει. Ωστόσο είναι ανιστόρητο εως και καταστροφικό για ένα λαό που ζει ακόμα υπο κατοχή, που πληρώνει ακόμα προδοσίες, πραξικοπήματα και δεινά να παραγνωρίζει ή και να αρνείται να δεχθεί το ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διεξήχθηκε ο αγώνας, καθώς επίσης και τις περιστάσεις, συγκυρίες και συνθήκες υπό τις οποίες οργανώθηκε, εξελίχθηκε και κατέληξε.
Οι διαφωνίες του ΑΚΕΛ
Το ΑΚΕΛ διαφώνησε με την ένοπλη μορφή πήρε ο αγώνας. Υποστήριζε πως η γεωγραφία της Κύπρου δεν μπορούσε να στηρίξει ένα τέτοιο εγχείρημα. Ότι ένας μαζικός αγώνας, μέσα απο κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις θα προσφέρετο καλύτερα και θα έφερνε αποτελέσμα. Η επιλογή της μορφής του αγώνα ήταν συνειδητή από την Δεξιά, η οποία στην προσπάθεια της να αναλάβει εξ ολοκλήρου την «πρωτοβουλία» για αγώνα παραγνώρισε ή και απλά αδιαφόρησε για τους κινδύνους που εγκυμονούσε ένα τέτοιο εγχείρημα. Η δεύτερη λάθος επιλογή όσο αφορά τον αγώνα ήταν η επιλογή του ηγέτη του. Ο Γρίβας ήταν πρόσωπο με φασιστικές αντιλήψεις, άκρατο σωβινισμό και εθνικισμό, δηλωμένος αντικομμουνιστής και προσωπικότητα γεμάτη έπαρση, αυταρχισμό και αλαζονεία.
Ο Γρίβας και η στάση του ΑΚΕΛ
Ο Γρίβας από την πρώτη στιγμή της άφιξης του στο νησί, έκανε φανερές και γνωστές τις προθέσεις του. Ο ίδιος αναγνώριζε (όπως φαίνεται μέσα από τα απομνημονεύματα του) ότι ένας απελευθερωτικός αγώνας με την μορφή του αντάρτικου, ενδέχετο να οδηγήσει σε αδιέξοδα. Εντούτοις ενέμεινε στην επιλογή του. Ο ίδιος μέσα απο τα γραφόμενα του καταδείκνυε σε κάθε του δήλωση και κίνηση των έντονο αντικομμουνισμό του. Δεν απέκλειε μόνο από τις τάξεις της ΕΟΚΑ κάθε αντιφρονούντα, αλλά και δεν δίσταζε να διατάξει επιθέσεις και δολοφονίες εναντίον αριστερών. «Με απασχολεί σήμερον σοβαρός το ζήτημα καταπνίξεως πάσης κομμουνιστικής κινήσεως» γράφει στις 19 Απριλίου 1955 στο ημερολόγιο του. Λίγες μέρες δηλαδή μετά την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα, ο ηγέτης του, έχει κατα νου την εξόντωση κάθε αριστερής κίνησης στο νήσι. Στα απομνημονεύματα του, προχωρώντας παραπέρα, αναφέρει ότι στόχος του και μέλημα του θα ήταν η ίδρυση ενός πολιτικού κόμματος που θα μπορούσε να σταθεί απέναντι στο ΑΚΕΛ, να δώσει πολιτικές μάχες και να αποτελέσει αντίπαλο δέος στην οργάνωση και δράση του.
Οι κατηγορίες και οι συκοφαντίες σε βάρος του ΑΚΕΛ για την στάση που τήρησε και η ρετσινιά του «προδότη» σε μια προσπάθεια διαστρέβλωσης της αλήθειας και πρόσδοσης άλλων διαστάσεων σε ένα αγώνα που ήταν καταδικασμένος να αποτύχει δεν λύγισαν τους ΑΚΕΛιστές οι οποίοι στο όνομα της ενότητας συνέχισαν να «απαντούν»ειρηνικά στις δολοφονίες και τις επιθέσεις μέσα απο μαζικές εκδηλώσεις, πορείες και κινητοποιήσεις. Μπροστά στον κίνδυνο ενός εμφύλιου σπαραγμού το ΑΚΕΛ, υπέμεινε τους προπηλακισμούς, τις δολοφονίες και τις επιθέσεις με μόνο γνώμονα την ομοψυχία του λαού, την ενότητα του και την ανάγκη στις δύσκολες στιγμές που βίωνε να τηρήσει μια στάση προς αποτίναξη του αγγλικού ζυγού και όχι προς ρίξη των εσωτερικών θεμελίων της ενότητας και ομοψυχίας.
Κάποια σημεία που αξίζει να επισημανθούν
Τονίζοντας εκ νέου ότι δεν μειώνεται ή παραγνωρίζεται η ανδρεία και σθένος με το οποίο αγωνίστηκαν οι αγνοί αγωνιστές της ΕΟΚΑ και ότι δεν μπορούν να τους καταλογιστούν τα λάθη, οι εμμονές και οι καταστροφικοί χειρισμοί του Γρίβα, εντούτοις μπορούν να διαφανούν μέσα από την εξέλιξη του αγώνα, την κατάληξη και την ιστορία, ορισμένα σημεία που αξίζει να επισημανθούν.
Αρχικά όπως διαφάνηκε στην πορεία, δεν έγινε σωστή εκτίμηση δεδομένων με αποτέλεσμα να παγνωριστούν παράγοντες καθοριστικοί για την εξέλιξη του αγώνα όπως ο τουρκικός και η στάση που θα τηρούσε η βρετανική πολιτική μέσα απο τη διάσπαση της ενότητας στο εσωτερικό και της δημιουργία τριγμών στις σχέσεις με τους Τουρκοκυπρίους.
Στο εσωτερικό η επιλογή του Γρίβα απο το Μακάριο και οι συνεχείς συγκρούσεις και διαφωνίες τους, αποδείκνυαν περίπτρανα πως οι όποιες κινήσεις τους ήσαν βεβιασμένες, ελλειπείς απο εμπειρία και σταθερότητα στους χειρισμούς. Ο αγώνας που σήμερα αναγνωρίζεται απο αρκετούς, πέρα από τις τάξεις της αριστεράς, ως λανθασμένη ενέργεια, οδήγησε στα αδιέξοδα των Συμφωνιών Ζυρίχης Λονδίνου, στις αδυναμίες του πρώτου Συντάγματος, έσπειρε την διχόνοια οδηγώντας στις ταραχές του ‘63, στην κάθοδο ελληνικού και τουρκικού στρατού και σε τελική κατάληξη στην ίδρυση της ΕΟΚΑ Β’ που άνοιξε την κερκόπορτα στην εισβολή και τις συνέπειες που βιώνουμε μέχρι σήμερα.
Οι αγνοί αγωνιστές ανήκουν σε όλο το λαό
Ο αγώνας αυτός, παρά τις αγνές προθέσεις των αγωνιστών και εκείνων που δήλωσαν παρών πιστεύοντας στα ιδανικά της πατρίδας δίχασε το λαό σε «πατριώτες» και «προδότες». Διαχώρισε τους μέχρι τότε ειρηνικά συμβιούντες Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους και φύτεψε στην Κύπρο το σπόρο της διχοτόμησης. Φέτος λοιπόν στην επέτειο της 1ης του Απρίλη, όταν οι μεγαλόστομες διακηρύξεις και πατριωτικές κορώνες και εξάρσεις θα ηχούν και πάλι, ας κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ στους αγνούς αγωνιστές, που ανήκουν σε όλο το λαο, και ας περιβάλουμε την μνήμη του αγώνα με προβληματισμό, σκέψη και αναλογισμό. Γιατί πάντα πίσω απ’ το συναίσθημα κρύβεται η πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα είναι κάτι που βιώνεται, πέρα απο μύθους, ιστορίες και θρύλους.
