Της Ελένης Ευαγόρου
Μέλος Κ.Σ. ΕΔΟΝ
Το ζήτημα της ανισοτιμίας των δύο φύλων δεν προέκυψε σήμερα. Έχει τη ρίζα του στα βάθη της ιστορίας, όταν πρωτοεμφανίστηκε στις πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, με συνεπακόλουθη τη διάσπαση τους σε κοινωνικές τάξεις εκμεταλλευτών και εκμεταλλευομένων. Τότε ήταν που η γυναίκα βρέθηκε σε υποδεέστερη θέση από τον άντρα. Κρατήθηκε για αιώνες μακριά από την κοινωνική και πολιτική ζωή, αφού η συλλογική συνείδηση, κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της άρχουσας τάξης, την όρισε ως το «αδύναμο φύλο».
Η φύση του γυναικείου ζητήματος είναι διπλή: ταξική και φυλετική ταυτόχρονα. Οι γυναίκες των λαϊκών στρωμάτων, της εργατιάς και της αγροτιάς, οι μετανάστριες, οι άνεργες βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση, τόσο από τους άνδρες της τάξης τους, όσο και από τις γυναίκες της αστικής τάξης. Κατά κανόνα αμείβονται λιγότερα από τους άνδρες, βρίσκουν δυσκολότερα δουλειά, έχουν λιγότερες προοπτικές επαγγελματικής ανέλιξης, ενώ τα λεγόμενα «γυναικεία» επαγγέλματα είναι συνήθως τα πιο ανασφαλή και υποαμειβόμενα. Παράλληλα, τα καπιταλιστικά κράτη δεν έχουν καταφέρει να καταστήσουν τη μητρότητα πραγματικά κοινωνική ευθύνη, με κοινωνικά μέτρα στήριξης της εργαζόμενης μητέρας. Έτσι, ενώ υπάρχουν μορφές ανισοτιμίας που πλήττουν όλες ανεξαιρέτως τις γυναίκες (π.χ. σεξιστικά στερεότυπα για το ρόλο των γυναικών στη δημόσια και στην ιδιωτική ζωή, βία κατά των γυναικών), οι γυναίκες των λαϊκών στρωμάτων είναι αυτές που σηκώνουν το πραγματικό φορτίο της ανισοτιμίας των δύο φύλων, γιατί ακριβώς υφίστανται εκμετάλλευση και ως γυναίκες και ως εργαζόμενες.
Η ΑΟΝ – ΕΔΟΝ από την ίδρυσή της, αναγνώρισε το διπλό χαρακτήρα –ταξικό και φυλετικό- της γυναικείας ανισοτιμίας και ενέταξε τον αγώνα για πλήρη χειραφέτηση της γυναίκας στα πλαίσια της ταξικής πάλης. Η ΑΟΝ, από την ίδρυση της αγωνίστηκε ενάντια στα στερεότυπα της εποχής που ήθελαν τη γυναίκα μακριά από τους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες εντάσσοντας τις νεαρές γυναίκες στη ζωή και τη δράση της. Οι ΑΟΝίτισσες μάλιστα, ήταν αυτές που κατά την περίοδο που η Οργάνωση βρισκόταν στην παρανομία ανέλαβαν σημαντικές καθοδηγητικές θέσεις, όταν αρκετά από τα στελέχη της οργάνωσης είχαν φυλακιστεί. Η ΕΔΟΝ στο πρώτο της συνέδριο, το 1959 αριθμούσε 6000 γυναίκες και αποφάσισε τη λειτουργία γραφείου ΕΔΟΝίτισσων το οποίο λειτούργησε μέχρι το 1986. Σκοπός του γραφείου ήταν η προώθηση του αγώνα για την φυλετική ισοτιμία. Οι ΕΔΟΝίτισσες, αναπόσπαστο κομμάτι του Λαϊκού Κινήματος, δεν έλειψαν ποτέ από το πλευρό της ΠΕΟ και του ΑΚΕΛ στους αγώνες υπέρ των εργαζόμενων, ενώ αποτελούν ταυτόχρονα κομμάτι και του Γυναικείου Κινήματος της ΠΟΓΟ.
Σήμερα, η αστική τάξη προσπαθεί να μας πείσει ότι οι γυναίκες έχουν χειραφετηθεί πλήρως, απλώς και μόνο επειδή περισσότερες από παλαιότερα γυναίκες, έχουν καταλάβει πολιτειακά αξιώματα (αλλά ακόμα πολύ λιγότερες από τους άνδρες), βρίσκονται στα υψηλές διευθυντικές θέσεις μεγαλοεπιχειρήσεων ή επειδή είναι στο επίκεντρο της βιομηχανίας του θεάματος.
Επειδή τίποτε από αυτά δεν σημαίνει ισοτιμία και χειραφέτηση για τις γυναίκες της εργατικής τάξης, απαιτείται ακόμα πιο επιτακτικά οι νέες γυναίκες, εργαζόμενες, άνεργες, φοιτήτριες, μαθήτριες, να μπουν στις γραμμές της οργανωμένης πάλης και να φωνάξουν συλλογικά και αγωνιστικά ότι, οι γυναίκες έχουν πληγεί διπλά από την καπιταλιστική κρίση, αφού καθημερινά αντιμετωπίζουν την ανισομισθία, την ανεργία που είναι σχεδόν διπλάσια σε σύγκριση με τους άντρες, την εργασιακή ανασφάλεια και την απειλή της απόλυσης αν μείνουν έγκυες, την πλήρη φιλελευθεροποίηση των ωραρίων που στερούν από τις γυναίκες ακόμη και τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο. Είναι επιτακτικό να ουρλιάξουν για το γεγονός ότι, οι γυναίκες είναι και σήμερα θύματα βίας και υπόκεινται την αθλιότητα της σωματεμπορίας και της πορνείας.
Είναι επιτακτικό να διεκδικήσουν τα εργασιακά τους δικαιώματα, δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες φροντίδας και μέριμνας, πολιτικές που να ξεριζώνουν τα φαινόμενα της βίας κατά των γυναικών και σωματεμπορίας. Να απαιτήσουν απελευθέρωση της τάξης τους και του φύλου τους. Μέχρι τη μέρα που λέξεις όπως καταπίεση, ανισότητες, τιμή, κέρδος, εξευτελισμός θα εξαλειφθούν οριστικά από το ανθρώπινο λεξιλόγιο.
