Η Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα είναι η σημαντικότερη διεθνής κοινωνική συγκριτική έρευνα που διεξάγεται αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη και στοχεύει στη συγκριτική μελέτη των απόψεων των πολιτών γύρω από τα κυριότερα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές χώρες. Η δομή της ΕΚΕ μας επιτρέπει να συγκρίνουμε τις στάσεις των Κυπρίων πολιτών με τις στάσεις πολιτών από άλλα ευρωπαϊκά κράτη και να συγκρίνουμε τις στάσεις μέσα από τον χρόνο. Η ΕΚΕ επαναλαμβάνεται κάθε δύο χρόνια - από το 2002 και η Κύπρος έχει συμμετάσχει έξι φορές.
Ένα από τα θέματα που περιέχεται στην ΕΚΕ είναι οι στάσεις προς τη Μετανάστευση και τον μεταναστευτικό πληθυσμό. Στην Κύπρο, σύμφωνα με τα δεδομένα του Γύρου 10 (2022), η πλειοψηφία (58%) των συμμετεχόντων στην έρευνα εκδήλωσε χαμηλή αντίθεση με τη μετανάστευση στην Κύπρο ατόμων ίδιας εθνοτικής καταγωγής όπως η πλειοψηφία του νησιού. Ωστόσο, όταν ερωτήθηκε για την μετανάστευση ατόμων διαφορετικής εθνοτικής καταγωγής ή από φτωχότερες χώρες εκτός Ε.Ε., η πλειοψηφία των συμμετεχόντων εξέφρασε μεγαλύτερη αντίθεση (65% και 66% αντίστοιχα).
Η αντίθεση μεταξύ της συμφωνίας με τη μετανάστευση ατόμων ίδιας εθνοτικής καταγωγής και της διαφωνίας με τη μετανάστευση ατόμων διαφορετικής εθνοτικής καταγωγής ή από φτωχότερες χώρες εκτός Ε.Ε., υποδηλώνει την ύπαρξη έντονων ξενοφοβικών στάσεων στη χώρα μας: από τη μία εκδηλώνεται μια μικρή μόνο αντίθεση με άτομα που είναι σχεδόν παρόμοια με τον γηγενή πληθυσμό του νησιού, από την άλλη εκδηλώνεται αντίθεση με τη μετανάστευση ατόμων «ξένων» ή διαφορετικών από τον γηγενή πληθυσμό.
Αυτή η αντίθεση με την μετανάστευση έρχεται να συμπληρωθεί από αυξημένες ρεαλιστικές και συμβολικές απειλές. Οι ρεαλιστικές απειλές έχουν να κάνουν με τον φόβο που αφορά φυσικούς κινδύνους (για τη σωματική ακεραιότητα του ατόμου, την υγεία του ή και την οικονομική του ευημερία). Οι συμβολικές απειλές αφορούν το αίσθημα κινδύνου που μπορεί να προκύψει μέσα από τη σύγκρουση της κοσμοθεωρίας ενός ατόμου ή μιας ομάδας με μια άλλη «ξένη» αντίληψη των πραγμάτων (παράδοση, θρησκεία, αξίες, ήθη και έθιμα).
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του Γύρου 10 στην Κύπρο η πλειοψηφία των συμμετεχόντων αξιολογεί πως η μετανάστευση είναι κάτι κακό για την οικονομία του νησιού (ρεαλιστική απειλή), η μετανάστευση είναι απειλή για την παράδοση της Κύπρου (συμβολική απειλή) και είναι κάτι που κάνει την Κύπρο ένα χειρότερο μέρος να ζει κανείς. Με τη στάση της αυτή, η Κύπρος συγκαταλέγεται μέσα στις δέκα πιο ξενοφοβικές χώρες ανάμεσα στις 31 που έλαβαν μέρος στην ΕΚΕ. Ωστόσο, μέσα στον χρόνο σημειώνεται βελτίωση των στάσεων προς τη μετανάστευση, που πιθανόν να οφείλεται στις νεότερες γενεές (15-34 χρονών) συμμετεχόντων που καταγράφουν και τις λιγότερο αρνητικές στάσεις προς τη μετανάστευση.
Η επόμενη ενότητα που εξετάζεται στην ΕΚΕ αφορά την εμπιστοσύνη στον συνάνθρωπο (Κοινωνική Εμπιστοσύνη) και την εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Στην Κύπρο, παρατηρείται πολύ χαμηλή κοινωνική εμπιστοσύνη, με την πλειοψηφία των συμμετεχόντων να θεωρεί πως πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί με τους περισσότερους ανθρώπους (64%), πως οι περισσότεροι άνθρωποι θα προσπαθούσαν να μας εκμεταλλευτούν (56%) και πως οι περισσότεροι νοιάζονται κυρίως για τον εαυτό τους (67%). Η Κύπρος κατατάσσεται ανάμεσα στις τρεις πρώτες χώρες (από τις 31 χώρες) με τη χαμηλότερη κοινωνική εμπιστοσύνη.
Επιπλέον, σε μια κλίμακα από το 0 έως το 10 (0=Καθόλου εμπιστοσύνη και 10=Απόλυτη εμπιστοσύνη), οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να σημειώσουν πόση εμπιστοσύνη νιώθουν προς τον εκάστοτε θεσμό. Τη μεγαλύτερη εμπιστοσύνη εξασφάλισαν οι επιστήμονες (Μ.Ο=6.79). Ακολουθεί η Αστυνομία (Μ.Ο=4.54), η Δικαιοσύνη (Μ.Ο=4.39), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Μ.Ο=4.27), τα Ηνωμένα Έθνη (Μ.Ο=3.64), το Κυπριακό Κοινοβούλιο (Μ.Ο=3.56), οι Πολιτικοί (Μ.Ο=2.02) και τα Πολιτικά Κόμματα (Μ.Ο=1.96).
Συνοπτικά, σύμφωνα με τα παραπάνω ευρήματα από τον Γύρο 10 της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας, καταγράφονται υψηλές αντι-μεταναστευτικές στάσεις που πιθανόν να οφείλονται σε οξυμένη προσλαμβανόμενη αίσθηση απειλής, εξαιρετικά χαμηλή εμπιστοσύνη προς τον γενικευμένο άλλο, χαμηλή εμπιστοσύνη στους θεσμούς και ιδιαίτερα στους θεσμούς των Πολιτικών και των Πολιτικών Κομμάτων, καθώς και μια μεγάλη δυσαρέσκεια από την λειτουργία της δημοκρατίας στην Κύπρο.
Μπορείς να δεις όλα τα αποτελέσματα της έρευνας εδώ: https://www.ucy.ac.cy/pakepe/
