Ήταν 1933, μόλις οι ναζί είχαν καταλάβει την εξουσία κι ο ναζισμός θεσπίστηκε ως η ‘’απαρχή του κόσμου’’. Ήδη από την μετάβαση της Γερμανίας στην εν λόγω μορφή εξουσίας, το καθεστώς θέτει στις προτεραιότητες του την ανάγκη της πιο εξευτελιστικής απομόνωσης των «μαγισσών» (κομμουνιστές και άλλοι πολιτικοί αντιφρονούντες θρησκευτικές μειονότητες, ομοφυλόφιλοι) που έκρινε/παρουσίαζε ως απειλές του έθνους. Για την «πάταξη» αυτής της μερίδας πληθυσμού της κοινωνίας, δίνεται η διαταγή από την κεντρική κυβέρνηση προς τις τοπικές αρχές να κατασκευάσουν χώρους μαζικής απομόνωσης, τα επονομαζόμενα «στρατόπεδα συγκέντρωσης». Τα πρώτα στρατόπεδα συγκέντρωσης κτίζονται εντός της επικράτειας του Γερμανικού κράτους με μέσα λειτουργίας την καταναγκαστική εργασία και την επιβίωση των κρατουμένων υπό τις πιο άθλιες συνθήκες που τις πλείστες φορές τους οδηγούσε στον πιο επώδυνο θάνατο, λόγω κακομεταχείρισης (ασθένειες, ασιτία κλπ.). Μερικά από πιο γνωστά στρατόπεδα συγκέντρωσης της προπολεμικής περιόδου αποτελούσαν το Νταχάου, το Μαουτχάουζεν και το Σάξενχαουζεν.
Κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, η επεκτατική πολιτική που ακολούθησε η Ναζιστική Γερμανία μέσω των εισβολών που πραγματοποίησε στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, της δίνεται η δυνατότητα πολλαπλασιασμού των στρατοπέδων συγκέντρωσης κι εκτός συνόρων, όπου αφενός αυξάνονται και οι κατηγορίες των κρατουμένων (αιχμάλωτοι πολέμου), αφετέρου πολλά από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης γίνονται χώροι εκτίσεως θανατικής ποινής, λαμβάνοντας τον τίτλο «Στρατόπεδα εξόντωσης». Έτσι, το 1941 τον Μάιο ιδρύεται στην Γερμανοκρατούμενη Πολωνία από τα SS το μεγαλύτερο στρατόπεδο εξόντωσης της Ναζιστικής Αυτοκρατορίας, το Άουσβιτς, ένα στρατόπεδο 60 χλμ. δυτικά της Κρακοβίας που γειτνίαζε με τη βιομηχανική περιοχή της Σιλεσίας. Το συγκρότημα αναπτυσσόταν σε μια έκταση περίπου 40 τ. χλμ., το οποίο απαρτιζόταν από 3 κύρια στρατόπεδα και 49 δευτερεύοντα.
Με τη σειρά τους, το κάθε τμήμα του στρατοπέδου είχε ειδική λειτουργία και χρήση. Για παράδειγμα, το «Άουσβιτς I» αποτελούσε το διοικητικό κέντρο, στο οποίο κρατούνταν και δολοφονούνταν αντιφρονούντες και Σοβιετικοί αιχμάλωτοι. Στο «Άουσβιτς II», γνωστό με το προσωνύμιο «Μπίρκεναου» ήταν το κύριο στρατόπεδο εξόντωσης, όπου κρατούνταν και δολοφονούνταν θρησκευτικές και εθνοτικές μειονότητες (Εβραίοι, Ρομά). Τέλος, το «Άουσβιτς ΙΙΙ» ή «Μπούνα» λειτουργούσε το εργοστάσιο παραγωγής συνθετικού καουτσούκ της IG Farben, το οποίο επανδρωνόταν από κρατούμενους που θέτονταν σε καταναγκαστική εργασία. Αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι η εργασία των κρατουμένων σε τομείς της παραγωγής είτε μέσα στο στρατόπεδο είτε αυτοί που στέλνονταν στα ίδια τα εργοστάσια γνωστών βιομηχανιών (Huggo Boss, IBM, Κodak, siemens, Fanta, Assosient Press, BMW, Foklsvangen, Bayern και Ford) είχε τον χαρακτήρα αναλόσιμου εξαρτήματος μηχανής. Παρήγαν ως εργαζόμενοι, προσθέτοντας την υπεραξία στα προϊόντα, πέθαιναν ως φτηνά αναλώσιμα εξαρτήματα από εξάντληση χωρία να αυξάνουν το κόστος στην βιομηχανία. Μια, αιματοβαμμένη συσσώρευση κεφαλαίου. Εξάλλου ο καπιταλισμός την στασιμότητα στην κερδοφορία φοβάται και όχι το αίμα!
Επιπρόσθετα στο Άουσβιτς, ακολούθησαν ένα απλό σύστημα αρίθμησης και καταχώρησης των κρατουμένων, ώστε να αποφευχθούν ζητήματα διπλοεγγραφής, γι’ αυτό κι από το συγκεκριμένο στρατόπεδο συγκέντρωσης, οι συνολικοί αριθμοί των κρατούμενων είναι πιο έγκυροι σε σύγκριση με τα υπόλοιπα. Παράλληλα, πολιτική του στρατοπέδου, η αρίθμηση των κρατουμένων να πραγματοποιείται με τη δημιουργία τατουάζ και να ξυρίζονται ταυτόχρονα τα κεφάλια τους. Επίσης, τα μέτρα ασφάλειας του χώρου ήταν πιο δρακόντεια απ’ οπουδήποτε αλλού, πραγματοποιούνταν συνεχείς περιπολίες, ενώ υπήρχε περιμετρικά ηλεκτροφόρο συρματοπλέγματα.
Τόσο στο Άουσβιτς όσο και στα υπόλοιπα στρατόπεδα εξόντωσης εφαρμοζόταν ο τρόμος με μεθοδικό και μελετημένο τρόπο. Σ’ αυτά εφαρμόστηκαν φασιστικές – ναζιστικές πρακτικές, μαζικές και απάνθρωπες μέθοδοι εξόντωσης εκατομμυρίων ανθρώπων. Εφάρμοσαν την πρακτική να κρεμούν τους «απείθαρχους» κρατούμενος, δημόσια στο χώρο συγκέντρωσης των φυλακισμένων. Δημιούργησαν ειδικά διαμορφωμένα δωμάτια – θάλαμοι αερίων – τα οποία γέμιζαν με δηλητηριώδη αέρια για τη δολοφονία των ανθρώπων που βρίσκονταν μέσα.
Δημιούργησαν ομάδες κρατουμένων – «Εργάτες του θανάτου» - που ανάμεσα στα καθήκοντα τους ήταν το άδειασμα των θαλάμων αερίου από τα πτώματα, να ετοιμάζουν τον θάλαμο για την επόμενη εκτέλεση, να κόβουν τα μαλλιά των γυναικών και να ψάχνουν για «λάφυρα» (δακτυλίδια, βέρες, χρυσά δόντια) ανάμεσα στα πτώματα. Δεν έμενα μόνο ως εκεί. Τα μέλη των SS χρησιμοποιούσαν την ανθρώπινη στάχτη για λίπασμα στις αγροτικές του δραστηριότητες. Επίσης οι κρατούμενοι γίνονταν «πειραματόζωα». Οι ναζί γιατροί βρήκαν την ευκαιρία να πραγματοποιούν πειράματα στους κρατούμενους. Τα αποτρόπαια και φρικαλέα εγκλήματα του ναζισμού, που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα και γίνονταν στα «στρατόπεδα συγκέντρωσης», αποκαλύφθηκαν μετά την απελευθέρωση του Άουσβιτς – Μπιρκενάου στις 27 Ιανουαρίου 1945, από τον Κόκκινο Στρατό.
Η μεγάλη αντεπίθεση του Κόκκινου Στρατού, για τη συντριβή του Χιτλεροφασισμού και την απελευθέρωση των χωρών και των λαών της Ευρώπης, ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 1943 από τη μάχη του Στάλινγκραντ όπου οι στρατιές του Χίτλερ ηττήθηκαν από τον Κόκκινο Στρατό και τον Σοβιετικό λαό. Η είσοδος του Κόκκινου Στρατού στο Βερολίνο και ο έλεγχος του οδήγησε στις 8 Μαΐου τη ναζιστική Γερμανία να υπογράψει συνθηκολόγηση άνευ όρων. Στις 9 Μαΐου ελευθερώνεται και η τελευταία Ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, η Πράγα. Η επόμενη μέρα της μεγάλης αντιφασιστικής νίκης γέννησε την ελπίδα για τους λαούς της Ευρώπης για ένα καλύτερο μέλλον και τους έδωσε καινούργια ώθηση για την ανοικοδόμηση της ερειπωμένης Ευρώπης.
Η 9η Μαΐου αποτελεί ημέρα μνήμης και τιμής για τους λαούς της Ευρώπης που πολέμησαν για να μην περάσουν τα ιμπεριαλιστικά σχέδια του Χιτλεροφασισμού που αιματοκύλισαν την Ευρώπη και ολόκληρη την υφήλιο. Αποτελεί μέρα τιμής για όσους έδωσα τη ζωή τους στον αγώνα ενάντια στο φασισμό, που κύριο τίμημα πλήρωσε ο σοβιετικός λαός με πέρα των 20 εκατομμυρίων νεκρών. Αποτελεί ανανέωση του όρκου για να συνεχίσουμε τον αγώνα ενάντια στο πιο μισάνθρωπο και σκοταδιστικό ιδεολόγημα που γέννησε ο καπιταλισμός, το φασισμό.
Αντρέας Παναγιώτου
Τ.Ο. ΕΔΟΝ Αθήνας