Οι μεγάλοι απεργιακοί αγώνες της δεκαετίας του 1940 και ειδικά του 1948 ήταν οι πιο σημαντικοί από όσους πραγματοποίησε το συνδικαλιστικό κίνημα στην Κύπρο με την συμμετοχή μάλιστα εκατοντάδων Τουρκοκυπρίων. Από τους αγώνες του 1948 μπήκαν οι βάσεις για να αναγνωριστεί το δικαίωμα των εργατών και των εργατριών για τη διαπραγμάτευση των όρων εργασίας τους.
Το 1948 έγιναν τρεις απεργίες που κράτησαν συνολικά 266 μέρες με κύρια αιτήματα την αύξηση των μισθών, τη μείωση των ωρών εργασίας, την πληρωμή των υπερωριών και την άδεια ανάπαυσης. Η πρώτη απεργία ήταν εκείνη των μεταλλωρύχων της ΚΜΕ (Κυπριακή Μεταλλευτική Εταιρεία). Άρχισε στις 13 Ιανουαρίου 1948 και κράτησε μέχρι τις 16 Μαΐου 1948. Σ' αυτήν πήραν μέρος 2.100 εργάτες (οι 700 ήταν Τουρκοκύπριοι). Αξιοσημείωτη για τα δεδομένα της εποχής ήταν και η συμμετοχή γυναικών στην όλη διαδικασία.. Στις απεργίες αυτές, καταδικάστηκαν 77 απεργοί σε φυλάκιση και σε εκατοντάδες άλλους επιβλήθηκε πρόστιμο. Σημαντικό ήταν όμως ότι οι μεταλλωρύχοι κατέκτησαν αυξήσεις ύψους 33%.
Πιο συγκεκριμένα, σαν σήμερα, στις 16 Μαρτίου 1948, δύο μήνες μετά την κήρυξη της απεργίας των μεταλλωρύχων της ΚΜΕ, δέκα εργάτριες παγίδευσαν την μηχανή του τραίνου που πηγαινοερχόταν από το μεταλλείο του Μαυροβουνίου στο εργοστάσιο του Ξερού με άδεια βαγόνια για να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι παρόλο που υπήρχε απεργία το μεταλλείο εργαζόταν κανονικά. Και αυτό για να σπάσει το ηθικό των απεργών.
Οκτώ από αυτές τις εργάτριες συνελήφθησαν από την Αστυνομία και καταδικάστηκαν σε δύο μήνες φυλάκιση με την κατηγορία ότι παγίδευσαν το τρένο, κτύπησαν τον Άγγλο οδηγό και τους απεργοσπάστες που ήταν μέσα στα βαγόνια.
Ακολούθησε η απεργία των αμυαντωρύχων (2-31 Αυγούστου 1948). Η απεργία άρχισε όταν η εργοδοσία εντελώς αυθαίρετα προειδοποίησε 150 εργάτες ότι απολύονται. Κατά την διάρκεια της απεργίας έλαβαν χώρα συγκρούσεις και η αστυνομία συνέλαβε 100 στελέχη των απεργών τα οποία κράτησε για εννιά μέρες.
Το 1948 έκλεισε με την απεργία 1.200 οικοδόμων που κράτησε 113 μέρες (26 Αυγούστου -12 Δεκεμβρίου). Η απεργία αυτή έγινε για διεκδίκηση οικονομικών αιτημάτων και ύστερα από τέσσερις μήνες η εργοδοσία δέχτηκε τα αιτήματα αυτά.
Σταθερός σύμμαχος και καθοδηγητής στους αγώνες των εργατών ήταν το Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου – ΚΚΚ και μετέπειτα ΑΚΕΛ - μαζί με το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα, την ΠΕΟ. Το ΑΚΕΛ αναγνώριζε ότι η προϋπόθεση επιτυχίας των αγώνων των εργατών ήταν η οργάνωση τους όχι μόνο στο Κόμμα αλλά και στις Συνδικαλιστικές Οργανώσεις, ενώ η εφημερίδα του Κόμματος «Νέος Άνθρωπος» διαφώτιζε και κινητοποιούσε το λαό σχετικά με τον αγώνα των απεργών.
Η φιλία, η συνεργασία, η ταξική συναδέλφωση Ε/Κ και Τ/Κ, η ενότητα, η αυτοθυσία, η αλληλεγγύη των απεργών του 1948 αποτελεί μια από τις πιο λαμπρές σελίδες της ιστορίας της εργατικής τάξης της Κύπρου. Η σχέση με τους Τ/Κ συμπατριώτες μας δεν είναι ούτε ευκαιριακή αλλά ούτε και περιορίζεται στη σφαίρα της ψυχολογικής προσέγγισης όπως προσπαθούν ορισμένοι να μας πείσουν. Αντίθετα, οι σχέσεις των δύο κοινοτήτων είναι βαθιά ριζωμένες στους κοινούς αγώνες ενάντια στην εκμετάλλευση και τον ιμπεριαλισμό.
Γραφείο Τύπου
16-03-2024
