Ν: Έχετε πρόσφατα αναλάβει τα καθήκοντα της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού και μάλιστα σε μια πολύ ιδιαίτερη και πρωτοφανή κατάσταση, την περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού. Ποιες ήταν οι πρώτες σας ενέργειες μέσα σε αυτό το διάστημα; Ποιες προτεραιότητες θέτετε για το άμεσο μέλλον;
Είναι γεγονός ότι ανέλαβα τα καθήκοντα μου σε μια περίοδο όπου υπήρξαν ιδιαίτερα προβλήματα και ακολούθησε και η πανδημία του κορωνοϊού. Βεβαίως προηγήθηκαν άλλα, πιο σοβαρά προβλήματα. Το πρώτο σοβαρό, το οποίο θεωρώ καλό να σας το αναφέρω είναι η περίπτωση του Άλεξ, του παιδιού που σκότωσε την αδερφή του. Και εκεί είχαμε ιδιαίτερο πρόβλημα γιατί απουσίαζε οποιαδήποτε δομή για ανήλικους που δεν έχουν καταλογισμό - ποινική ευθύνη, οπότε εκεί είχαμε ένα τεράστιο πρόβλημα που θα πήγαινε το παιδί αυτό όταν εξέρχετο από το ψυχιατρείο Αθαλάσσας στο οποίο είχε ταχθεί στην ειδική μονάδα γιατί δεν υπήρχαν όπως είπα οι κατάλληλες δομές.
Μετά από τη φουρτούνα που περάσαμε με τον Αλεξ και έγινε μια πολύ σημαντική προσπάθεια για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα και επιλύθηκε με το να τεθεί στη φύλαξη του πατέρα του, ακολούθησε βεβαίως ό,τι επακολούθησε με τον κορωνοϊό. Εκεί τα προβλήματα ήταν πολλαπλά γιατί αντιμετωπίζαμε όλοι και η παγκόσμια κοινότητα μια πρωτόγνωρη κατάσταση που αναγκαστικά θα έπρεπε να ακολουθηθούν οι οδηγίες των επιστημόνων. Εκεί έγιναν κάποιες αστοχίες, ιδίως εκ μέρους του Υπουργείου Παιδείας. Έγινε εκείνη όλη η αναταραχή με τους γονείς των παιδιών με αναπηρία όπου στην αρχή ενώ είχε ανακοινωθεί ότι θα πήγαιναν στο σχολείο και θα συμμετείχαν στις τάξεις, το υπουργείο παιδείας άλλαξε πορεία και πλεύση και ανακοίνωσε την υστάτη ότι τα παιδιά αυτά δεν θα εντάσσονταν κανονικά στο πρόγραμμα.
Υπήρχε λοιπόν μια κατάσταση, με αυτές τις ανάγκες των παιδιών με αναπηρία, των φτωχών παιδιών που δεν είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο ή ειδικά σε υπολογιστή ώστε να μπορέσουν να πάρουν την μάθηση εξ αποστάσεως, που είχε ανάγκη θεραπείας άμεσης. Το γραφείο μου ενήργησε αναλόγως με παρεμβάσεις στον Υπουργό Παιδείας. Το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να πω πως μετά τις αστοχίες προσπάθησε να διορθώσει και διόρθωσε εν τινί μέτρω τα πράγματα και με δωρεές που είχαν γίνει με τις αγορές υπολογιστών, τοποθέτησης διαδικτύου και έγιναν επίσης κάποια διορθωτικά μέτρα όσον αφορά τα προσωπικά δεδομένα των μαθητών.
Σε αυτές τις προσπάθειες το γραφείο, συνέβαλε θετικά ώστε να διορθωθούν όποιες παθογένειες δημιουργήθηκαν. Φαντάζομε ότι τώρα με την νέα περίοδο θα αντιμετωπίσουμε επίσης κάποια προβλήματα αναλόγως των οδηγιών και εκεί θα παρακολουθούμε και θα παρέμβουμε αναλόγως όπου χρειαστεί με εισηγήσεις δικές μας.
Ν: Ποιος είναι ο ρόλος της Επιτρόπου; Ποιοι μπορούν να απευθυνθούν σε εσάς;
Ο ρόλος του επιτρόπου είναι πολλαπλός, είναι εποπτικός και παρεμβατικός όπου απαιτείται υπό τις περιστάσεις προς τις υπηρεσίες και στα αρμόδια υπουργεία αναλόγως, μπορούν να απευθυνθούν κοντά μας οποιοσδήποτε ενήλικας, παιδιά, τρίτος, οποιοδήποτε πρόσωπο της κοινότητας που εμπίπτει στη προσοχή του ένα οποιοδήποτε πρόβλημα αφορά σε παιδί. Υπάρχει η ιστοσελίδα μας στο διαδίκτυο, υπάρχει στο facebook, έχουμε τηλέφωνο επικοινωνίας, κεντρικό τηλέφωνο, μπορεί να απευθυνθεί ηλεκτρονικά, διατηρούμε ακόμα και το fax παρόλο που είναι παρωχημένο τεχνολογικά, γιατί ακόμη πολλοί μπορεί να χρησιμοποιούν το fax. Απευθύνονται σε λειτουργό του γραφείου, μπορούν να έρθουν και προσωπικά να υποβάλλουν γραπτώς το παράπονο σε λειτουργό και προωθείται αναλόγως το παράπονο, εξετάζεται και εμείς στη συνέχεια απευθύνουμε με σχετική επιστολή με παρεμβάσεις ή διερευνητικές επιστολές, ώστε να δούμε πως αντιμετωπίζεται από την εκάστοτε αρμόδια αρχή το πρόβλημα. Στη συνέχεια αναλόγως της απαντήσεως παρακολουθούμε πως προχωράει το πρόβλημα, αν έχει επιλυθεί επανερχόμαστε.
Ν: Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η δημοκρατική λειτουργία του κυπριακού σχολείου; Ποια η δική σας εμπειρία από τη συνεργασία σας με το συνδικαλιστικό όργανο των μαθητών, την ΠΣΕΜ;
Πρέπει να πω ότι εξετάζοντας τους κανονισμούς και τους εσωτερικούς κανονισμούς του κυπριακού σχολείου, βλέπω ότι ενώ προτάσσεται η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού και ότι οι κανονισμοί ερμηνεύονται υπό το φως και το πρίσμα του πνεύματος της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα παιδιά, εντούτοις στην πράξη και σε ότι ακολουθείται του περιεχομένου, δεν φαίνεται να υλοποιείται και να εφαρμόζονται οι αρχές της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών. Πραγματικά δεν διαγιγνώσκω και δεν διαπιστώνω δικαιώματα πραγματικά των παιδιών στους κανονισμούς του σχολείου, πάρα μόνο υποχρεώσεις. Εκεί έχω εντοπίσει ένα σοβαρό πρόβλημα.
Όπως επίσης θεωρώ ότι είναι απαραίτητο να δοθεί περισσότερο δικαίωμα στην έκφραση των παιδιών πέρα από τα μαθητικά συμβούλια και την ΠΣΕΜ, με πιο ενεργή συμμετοχή τους στις αποφάσεις που παίρνονται, ιδιαίτερα από το Υπουργείο Παιδείας για το θέμα των προγραμμάτων που ακολουθούνται ή για τις αλλαγές που επέρχονται.
Η συνεργασία που είχα με το συνδικαλιστικό κίνημα ήταν θετική, συναντήθηκα με την ΠΣΕΜ, με την ομάδα εφήβων συμβούλων και άκουσα τα προβλήματα τους, θεωρώ ότι τα παιδία πραγματικά ενδιαφέρονται για τα προβλήματα και για όσα βιώνουν, έχουν άποψη, έχουν ιδέες.
Αντιλαμβάνομαι ότι πολλές φορές οι απαιτήσεις των μαθητών ή το ζητούμενο για τους ίδιους είναι μαξιμαλιστικό και εκεί πρέπει να δούμε και να συζητήσουμε, αλλά απαιτείται να ακούσουμε τα παιδιά και τις ανάγκες τους. Εγώ θεωρώ ότι πρέπει να δοθεί περισσότερη έμφαση στο να αποκτήσουν τα παιδιά, όσον αφορά τα προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας, κριτική σκέψη βήμα έκφρασης και συζήτησης, ούτως ώστε να έχουμε ενεργούς πολίτες στο μέλλον και σκεπτόμενους ανθρώπους.
Θα πρέπει επίσης, όσον αφορά τους κανονισμούς, να στραφούμε επί της ουσίας και όχι να περιοριζόμαστε και να δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στα εξωτερικά γνωρίσματα, στη στολή και σε άλλες συμπεριφορές τις οποίες θεωρούμε κατάπτυστες ή, αν θέλετε, δίνουμε σημαντική βαρύτητα, ενώ πρέπει να συγκεντρωθούμε στα πλέον ουσιαστικά και να δώσουμε στα παιδιά κίνητρα, ούτως ώστε να αντικρίσουν τον κόσμο με πνεύμα συναδέλφωσης και κατανόησης.
Ν: Οι οργανώσεις νεολαίας του τόπου κάνουν όσα χρειάζεται πάνω στο ζήτημα; Ποια η μέχρι τώρα σχέση σας με την ΕΔΟΝ;
Δεν γνωρίζω πολλά πράγματα όσον αφορά τις οργανώσεις νεολαίας, πάρα μόνο όσα διαβάζω στις εφημερίδες ή όσα ακούω στις ειδήσεις, δεν έχω ιδίαν γνώση όσον αφορά τις οργανώσεις νεολαίας. Εκείνο που θέλω να πω είναι ότι οι οργανώσεις νεολαίας παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στο δρόμο προς τη δημοκρατία, γιατί ο πολίτης πρέπει να ενδιαφέρεται για τα κοινά, ούτως ώστε όταν θα έρθει η ώρα να ψηφίσει, στην ενηλικίωση του, να είναι σε θέση να σκεφτεί και όχι να ακολουθεί την πεπατημένη της οικογένειας του ή τα όσα προσλαμβάνει από το διαδίκτυο και από φήμες.
Η σχέση μου με την ΕΔΟΝ- Είχα και έχω φίλους που διετέλεσαν στην ΕΔΟΝ, γνωρίζω την δράση της ΕΔΟΝ, τους εράνους, την συνδρομή της- μάλιστα τελευταία είχα πάρει και τα κάλαντα αλληλεγγύης, γνωρίζω ότι προσπαθείτε και ότι η ΕΔΟΝ δραστηριοποιείται σημαντικά και ουσιαστικά.
Εκείνο που θα ήθελα από τις οργανώσεις νεολαίας είναι να στραφούν λίγο περισσότερο σε πιο καθημερινά- ανθρωπιστικά θέματα σε ότι αφορά την διπλανή μας πόρτα- για τις ανάγκες των συνανθρώπων μας- όχι υπό την μορφή ελεημοσύνης αλλά υπό την μορφή έγνοιας και ενδιαφέροντος, δηλαδή το τι κάνει ο διπλανός μας. Να είμαστε πολίτες μιας κοινότητας που ενδιαφέρεται για τα ανθρώπινα προβλήματα. Τα πολιτικά ζητήματά, το κυπριακό που μας καίει, οι διαφορές με τα άλλα κόμματα είναι πάντοτε εκεί αλλά είναι σημαντικό οι νέοι να ενδιαφέρονται για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και για τον συνάνθρωπο μας.
•Επιμέλεια
Δήμητρα Νεοφύτου
Μέλος Συντακτικής Επιτροπής «Ν»