Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι χώρες της Mercosur (Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη και Ουρουγουάη), ανακοίνωσαν τον Δεκέμβριο τη σύναψη συμφωνίας για τη δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερων συναλλαγών που θα καλύπτει 780 εκατομμύρια ανθρώπους. Η Ε.Ε. αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό και επενδυτικό εταίρο της Mercosur. Οι εξαγωγές της Ε.Ε. προς τις τέσσερις χώρες της Mercosur, ανήλθαν σε €56 δισ. σε αγαθά το 2023 και €28 δισ. σε υπηρεσίες το 2022.
Με την εμπορική συμφωνία αίρονται οι δασμοί σε σειρά προϊόντων όπως το κρέας, τα αυτοκίνητα, το τυρί, το κρασί, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, μηχανήματα και εξοπλισμό τεχνολογίας των πληροφοριών και των επικοινωνιών.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, η νέα εμπορική συμφωνία αποσκοπεί στην αύξηση του διμερούς εμπορίου και των επενδύσεων μέσω της μείωσης των δασμολογικών και μη δασμολογικών εμπορικών φραγμών. Στοχεύει επίσης στη δημιουργία πιο σταθερού και προβλέψιμου περιβάλλοντος για το εμπόριο και τις επενδύσεις, ενώ προβάλλεται ότι θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.
Ενάντια στους εργαζομένους, στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία
Η συμφωνία αυτή θα έχει ως αποτέλεσμα την έκθεση των αγροτών της Ε.Ε. σε αθέμιτο ανταγωνισμό με τις τεράστιες βιομηχανίες των χωρών της Mercosur. Τα προϊόντα που παράγονται στις χώρες αυτές δεν πληρούν τα πρότυπα της Ε.Ε., ενώ οι παραβιάσεις των εργατικών δικαιωμάτων είναι σύνηθες φαινόμενο. Την ίδια ώρα, τα επίπεδα των μισθών είναι πολύ χαμηλά και ο συνδικαλισμός διώκεται. Μεγάλοι κερδισμένοι θα είναι, προφανώς, οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες που ασχολούνται στους τομείς αυτούς.
Όσον αφορά το περιβάλλον, ο άμεσος κίνδυνος αφορά την αποψίλωση των δασών καθώς η συμφωνία ενισχύει την εντατικοποίηση των μονοκαλλιεργειών, της κτηνοτροφίας και των μοντέλων εξόρυξης, ενθαρρύνοντας τελικά πιο επιζήμιες επενδύσεις σε αυτούς τους τομείς και αυξάνοντας τους κινδύνους αποψίλωσης, λόγω της ζήτησης της Ε.Ε. για αγαθά όπως η σόγια, το βόειο κρέας, η αιθανόλη (με βάση το ζαχαροκάλαμο) και τα πουλερικά. Την ώρα που, θεωρητικά, η Ε.Ε. προωθούσε την εγχώρια και τοπική παραγωγή ως μέτρο ενίσχυσης των ντόπιων αγροτών αλλά και περιορισμού των αερίων του θερμοκηπίου, μπροστά στα τεράστια συμφέροντα των μεγάλων εμπόρων ανατρέπει όλη αυτή τη λογική και προχωρεί στη σύναψη της συμφωνίας με χώρες που βρίσκονται σε μεγάλη γεωγραφική απόσταση, αυξάνοντας έτσι τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου που προκύπτουν από τη μεταφορά των προϊόντων αυτών.
Επιπλέον, η συμφωνία Ε.Ε.-Mercosur θα ενισχύσει τα εμπορεύματα που δεν καλύπτονται από τον κανονισμό της Ε.Ε. για την αποψίλωση των δασών και θα ενισχύσει την καταστροφή οικοσυστημάτων που δεν περιλαμβάνονται στον κανονισμό. Για παράδειγμα, το 2023, η αποψίλωση των δασών στο Cerrado της Βραζιλίας αυξήθηκε σχεδόν κατά 45% ενώ η υπάρχουσα συμφωνία θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση της. Το γεγονός αυτό έχει και τεράστιες επιπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα των ιθαγενών και των μελών των παραδοσιακών κοινοτήτων στη Βραζιλία, την Αργεντινή και την Παραγουάη μιας και οι κάτοικοι αυτοί διώχνονται από τα μέρη που ζούσαν για αιώνες.
Κίνδυνοι όμως παραμονεύουν και για τη δημόσια υγεία, μιας και οι παραγωγοί στις χώρες Mercosur δεν χρειάζεται να συμμορφώνονται με τα πρότυπα της Ε.Ε. για τη χρήση φυτοφαρμάκων, των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ), την καλή μεταχείριση των ζώων και την επεξεργασία κρέατος. Αξίζει να αναφερθεί ότι το ένα τρίτο των φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται στη Βραζιλία απαγορεύονται στην Ε.Ε., ενώ από ελέγχους που διενεργήθηκαν την άνοιξη του 2024 προκύπτει ότι η Βραζιλία δεν μπορεί να εγγυηθεί πως τα κρέατα που εξάγονται στην Ε.Ε. δεν περιέχουν ορμόνες.
Η Συμφωνία επιβάλλεται αντιδημοκρατικά
Κάθε συμφωνία με αντιλαϊκό πρόσημο, επιβάλλεται από την Ε.Ε. με αντιδημοκρατικούς τρόπους. Η Ε.Ε. που συχνά καυχιέται για τη δημοκρατία της, προωθεί αυτή τη διαδικασία κρατώντας τους λαούς και τις κυβερνήσεις των χωρών της Ε.Ε. στο σκοτάδι. Η Κομισιόν δεν μπήκε καν στο κόπο να ενημερώνει το Ευρωκοινοβούλιο για την πορεία των διαπραγματεύσεων, παρά τα αιτήματα που έβαζαν κάτω οι βουλευτές της ομάδας της Αριστεράς στο Ευρωκοινοβούλιο. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο, αποτελεί το γεγονός ότι ενώ για 25 χρόνια η Κομισιόν διαπραγματευόταν για «Συμφωνία Σύνδεσης» με αυτές τις χώρες, εν μια νυκτί άλλαξε τη νομική βάση σε «Συμφωνία Συνεργασίας». Ενώ στην πρώτη περίπτωση θα χρειαζόταν να συμφωνήσουν όλες οι χώρες της Ε.Ε. για να υιοθετηθεί η εν λόγω συμφωνία, μετά τους ξεσηκωμούς των αγροτών πανευρωπαϊκά αλλά κυρίως στη Γαλλία -η οποία πλέον απορρίπτει τη συμφωνία-, τώρα χρειάζεται μόνο μια ενισχυμένη πλειοψηφία 15 χωρών που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού της Ε.Ε.
Απάντηση, οι κινητοποιήσεις μας
Στη συμφωνία ήδη αντιτίθενται αγροτικές οργανώσεις, συντεχνίες, περιβαλλοντικές οργανώσεις και πάνω από 400 οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Η συμφωνία κινείται στο μοντέλο της άκρατης παγκοσμιοποίησης που, στο όνομα του κέρδους, καταστρατηγεί ανθρώπινα δικαιώματα, καταστρέφει το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, ενώ πάντα συνοδεύεται με αντιδημοκρατικούς τρόπους επιβολής.
Η συμφωνία εντείνει επίσης τη νεοαποικιακή προσέγγιση της Ε.Ε. με τρίτες χώρες, αφού εγκλωβίζει τις οικονομίες αυτές στην παραγωγή πρώτων υλών και αγροτικών προϊόντων, την ώρα που η Ε.Ε. θα εξάγει αυτοκίνητα και άλλα προϊόντα τεχνολογίας στις χώρες αυτές.
Η Κύπρος έχει ρόλο να διαδραματίσει στη διαδικασία αυτή, καθώς είναι από τις χώρες που δεν έχει εκφράσει ακόμη θέση για τη συμφωνία. Αποτελεί καθήκον μας να ενημερώσουμε το κόσμο και να αντισταθούμε σε αυτή την άδικη, ανισόμετρη και ζημιογόνα για τους εργαζόμενους, το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία συμφωνία.
Μάριος Λαγού
ΕΔΟΝ Λοιπών χώρων εξωτερικού
